Беларусь паміж молатам і кавадлам?

Што рабіць Беларусі ва ўмовах абвастрэння адносін паміж Расіяй і Еўрасаюзам? Як сябе паводзіць, знаходзячыся паміж двух цэнтраў сілы?

На гэтыя і іншыя пытанні спрабавалі даць адказы удзельнікі брыфінгу «Усходняя палітыка ЕС на фоне турбулентнасці ў сістэме міжнародных адносін». Ён прайшоў вечарам 28 лютага ў беларускай сталіцы ў рамках ініцыятывы «Мінскі дыялог». У мерапрыемстве ўзялі ўдзел замежныя палітыкі, дыпламаты, дэпутаты беларускага парламента, прадстаўнікі экспертнай супольнасці і іншыя госці.
На брыфінгу было ўжыта правіла Chatham House, згодна з якім інфармацыя, што прагучала на сустрэчы (дадзеныя, меркаванні, ацэначныя меркаванні і г. д.) Можа быць выкарыстана ў далейшым, але без персаніфікацыі тых, хто яе агучыў.

Погляд з боку

Як адзначалі замежныя госці, у сучасным свеце мноства міжнародных нормаў і прынцыпаў, якія раней здаваліся непарушнымі, сёння не дзейнічаюць. У пэўных сферах сітуацыя стала яшчэ горш, чым прагназавалі аналітыкі. Шмат хто казаў, што Вялікабрытанія не выйдзе з Еўрасаюза, а спроба Дональда Трампа балатавацца на пост прэзідэнта ЗША — не больш, чым жарт. Аднак усё гэта стала рэальнасцю. І некаторыя лічаць, што калі ў Францыі ў выніку выбараў да ўлады прыйдзе Марын Ле Пен, то гэта можа стаць канцом ЕС. Ва ўсякім выпадку, заканчэннем той еўрапейскай інтэграцыі, якая выстойвала пасля Другой сусветнай вайны.
У той жа час у сучасным свеце ні адна дзяржава не можа вырашаць свае праблемы ў адзіночку. ЕС хацеў бы падзяліцца вопытам сумеснага вырашэння праблем з Беларуссю. «Гэта запрашэнне для Беларусі быць у еўрапейскай сям'і, жыць у свеце, забяспечваць дабрабыт для як мага большай колькасці людзей».

Беларуская пазіцыя

Беларускі бок пацвердзіў разуменне таго, што для Еўрасаюза найважнейшай задачай з'яўляецца атачэнне сябе надзейнымі і бяспечнымі суседзямі. Але да падобнай бяспекі імкнуцца як Расія, так і Беларусь. Пры гэтым адназначна казаць, што нехта добры, а хто-то дрэнны, што Расея рабіла памылкі, а ЕС іх не здзяйсняў — нельга. Аднак у выніку паўстала напружанасць і беларусы не могуць сёння сказаць, што жывуць у надзейным і бяспечным свеце. Відавочна, што пакуль канфлікт ва Украіне будзе працягвацца, у Беларусі пра спакой казаць не варта. Таму, у першую чаргу, Расія і ЕС павінны вельмі адказна ставіцца да сваіх знешнепалітычных ініцыятыў.
У той жа час прадстаўнікі беларускай экспертнай супольнасці выказалі меркаванне, што на ўзніклую геапалітычную турбулентнасць Еўрасаюз рэагуе досыць невыразна і нерашуча. Пры гэтым бюракратычныя працэсы ў ЕС моцна адстаюць ад рэальнай палітыкі. Прыкладам таму з'яўляецца Беларусь — беларуска-еўрапейскія адносіны ў мінулым годзе пайшлі далей, чым меркавалася дакументамі. І такое супрацоўніцтва можа перарасці ў нешта больш значнае і важнае ў рэальнай плоскасці.
Аднак краіны, якія знаходзяцца паміж полюсамі сілы, гэта значыць паміж Расіяй і ЕС, сёння пастаўлены перад выбарам.

Еўрапейская пазіцыя

Еўрапейскі госць прызнаў, што ў сітуацыі з Украінай з абодвух бакоў былі дапушчаныя памылкі. Але розніца ў тым, што ЕС ніколі не выбудоўваў сваю палітыку ў дачыненні да краінаў Усходняй Еўропы, як пашырэнне сферы ўплыву. Таксама ні адна з прадпрынятых ЕС мер не была быць скіравана на дэстабілізацыю сітуацыі ў Расіі.
У той жа час Расія, падпісаўшы Будапешцкі дагавор, гарантавала суверэнітэт і цэласнасць Украіны ў абмен на вывад з гэтай краіны ядзернай зброі.
Еўрасаюз не хоча развіцця ваеннага канфлікту ва Ўкраіне. Але там лічаць, што Крым — гэта Украіна, і супрацьяго адбылася анэксія і адмовы ад гэтых прынцыпаў чакаць не варта.
Што ж тычыцца дыялогу з Беларуссю, дык гэта толькі запрашэнне да супрацоўніцтва. У ЕС не кажуць, што адносіны павінны будавацца толькі з РФ або толькі з Еўрасаюзам. Там ня хочуць сітуацыі супрацьстаяння і лічаць, што палітыка ўзаемадзеяння ў рамках Усходняга партнёрства павінна быць больш рэалістычнай.
Паводле thinktanks.by