«Памятай, мама, што я абавязкова вярнуся дадому!» Апошні ліст Вітольда Ашурка да маці
Трыццаць дзён таму стала вядома пра смерць палітвязня Вітольда Ашурка ў шклоўскай калоніі пры нявысветленых умовах. Апошні ліст Вітольда да маці Алены Міронаўны апублікавала Свабода.
Што адбылося?
Пра смерць Вітольда Ашурка родным паведамілі сёлета 21 траўня. Прычынай назвалі спыненне сэрца. Па словах сваякоў, у Вітольда ніколі не было праблем з сэрцам.
Цела вязня аддалі родным толькі праз пяць дзён з перабінтаванай галавой «ад макаўкі да носу». У моргу Магілёва ім патлумачылі, што выпадкова ўдарылі цела, калі даставалі яго з лядоўні. У дакументах аб смерці Ашурка дакладная прычына смерці не ўказаная.
Увечары таго ж дня з'явілася відэа Следчага камітэту, на якім відаць, як нібыта Ашурак у камеры ШІЗА, хістаючыся, двойчы падае і разбівае сабе галаву. Пасля першага падзення яму перабінтоўваюць галаву і пакідаюць аднаго ў камеры.
Сваякі не вераць у натуральную смерць Вітольда. Крымінальную справу па факце смерці вязня ў калоніі дагэтуль не завялі.
Вітольда Ашурка затрымалі летась 19 верасня за ўдзел у пратэстах. Спачатку каля месяца ён сядзеў па адміністрацыйных справах, потым на яго завялі крымінальную справу за «арганізацыю пратэстаў» і «гвалт над міліцыянтам». Яго асудзілі на 5 гадоў калоніі. 21 красавіка яго перавялі ў шклоўскую калонію. Апошні ліст, які блізкія атрымалі ад Вітольда, датаваны 23 красавіка. У апошнім лісце да сяброўкі ўпершыню адсутнічала ягоная нязменная ў ліставанні фраза «Жыве Беларусь!».
Вітольду Ашурку было 50 гадоў. Ён жыў у Бярозаўцы Лідскага раёну. Быў сябрам партыі БНФ і каардынатарам руху «За Свабоду». Змагаўся за вырашэнне экалагічных праблемы рэгіёну, займаўся ўшанаваннем паўстанцаў 1863 году, не раз безвынікова балатаваўся ў дэпутаты.
«Каб я не ўзначаліў Рэвалюцыю ў Лідзе, то сам сябе не паважаў бы!»
Апошні ліст да маці Алены Міронаўны Вітольд напісаў 14 красавіка з горадзенскай турмы.
«Мая любая мама!
Атрымаў учора перад адбоем Твой ліст і доўга чытаў і перачытваў яго! Ён маленькі — усяго некалькі словаў, але такі эмацыйны і пранізлівы, што аж сэрца сціскаецца!
Я таксама сумую па табе, мама! Тыя людзі, што гавораць, маўляў, дарослым не патрэбная мама, памыляюцца! Я памятаю ўсё, як ты адна гадавала нас з Андрэем, як табе хацелася, каб мы выраслі прыстойнымі людзьмі!
І цяпер мне вельмі важна, каб Ты была здаровенькая і радавалася за сваіх дзяцей і ўнукаў! А яно так і атрымалася! Ты добра выхавала нас з Андрэем! Ніхто не будзе пароць Табе вочы, што Твае сыны злодзеі ці аферысты! Наадварот, мяне пасадзілі менавіта таму, што я казаў праўду, і заклікаў не мірыцца з жулікамі.
Каб я, мама, не ўзначаліў нашую Рэвалюцыю ў Лідзе, то, пэўна, што я сам сябе не паважаў бы! А калі ты ўжо сам сябе не паважаеш, то ці варта чакаць павагі ад другіх людзей? Калі на 135 тысяч людзей Лідчыны ў нас не знайшлося хаця б аднаго, хто ўзяў бы на сябе адказнасць падняць Паўстанне за Праўду, то хто тады будзе нас, беларусаў, паважаць?»
«Мама! Людзі паважаюць мяне! Ты выхавала мяне правільна!»
«На шчасце, у нас цудоўныя людзі, і яны мяне падтрымалі ўсёй душой! А цяпер, калі я часова патрапіў у турму, людзі яшчэ больш падтрымліваюць мяне, дасылаюць лісты і паштоўкі, перадаюць перадачы і перасылаюць грошы, выпісваюць мне газеты і моляцца па ўсёй Беларусі ў цэрквах і касцёлах!
Лістоў столькі, што я ледзь паспяваю адказваць! Я нават пакуль што прыпыніў вывучэнне ангельскай мовы, каб было болей часу на пісанне адказаў. Пішуць з Бярозаўкі і Ліды, Горадні і Мінску, Берасьця і Віцебску, Магілёва і Гомлю! Пішуць з Брытаніі нашыя беларусы, якія з'ехалі за мяжу, але перажываюць за сваю Айчыну! Пішуць беларусы з Бельгіі, Фінляндыі, ЗША і нават беларусы Бразіліі!
Учора за адзін вечар мне прыйшло 17 лістоў! Ідуць тэлеграмы са словамі падтрымкі! Увесь свет ганарыцца і падтрымлівае нас! Мне пішуць беларускія ксяндзы з Мінску і Віцебску, каб павіншаваць з Вялікаднем і выказаць словы падтрымкі і захаплення тым, што мы не мірымся з няпраўдай!
Мама! Людзі паважаюць мяне! Ты выхавала мяне правільна! Упэўнены, што табе гавораць на вуліцы ў Бярозаўцы часта гэтыя словы!»
«Памятай, мама, што я абавязкова вярнуся дадому!»
«А за мой побыт у турме не пераймайся, калі ласачка! Усё, што трэба, я маю! Тым больш, што Ты ж ведаеш, што я чалавек даволі сціплы!))) Дзяўчаты-валянтэры рэгулярна робяць перадачы, так што ежы хапае, ды я яшчэ дапамагаю тым, каму перадач няма.
Людзі ў камеры ўсе прыстойныя. Прыкладна аднаго са мной узросту. Са шпаной мяне не садзяць! У камеры цёпла. Кожны дзень шпацыры на свежым паветры цягам гадзіны. Людзі ў камеры неканфліктныя. Большая частка — „палітычныя“. Мяне паважаюць. Так што падстаў для клопату няма!
Учора прыязджала на „свіданку“ Вольга (жонка. — РС). Дзве гадзіны гаварылі з ёй. Казалі мне, што Ты вельмі сумуеш, але трымаешся малайцом! Трымайся, мама!
Вер, што 5 год я сядзець не буду! Ідуць перамены, і яны прынясуць мне свабоду і сустрэчу з Табой! Памятай, мама, што я абавязкова вярнуся дадому! Моцна-моцна цябе абдымаю!
Твой сын Вітольд.
14.04.2021».
«Я люблю цябе, мама! І заўсёды любіў!»
Прыводзім таксама тэкст віншавання Вітольда Ашурка сваёй маці з Новым 2021-м годам.
«Мілая мама!
Віншую цябе з новым годам і калядамі! Вельмі моцна хацеў бы апынуцца побач з Табою, і абняць цябе, і доўга-доўга трымаць у абдымках!!! Спадзяюся, што ў новым 2021 годзе мы абавязкова сустрэнемся! Я люблю цябе, мама! І заўсёды любіў! Трымайся, мама. Я абавязкова прыеду дадому.
Твой сын Вітольд.
18.12.2020».
20 чэрвеня а 13-й гадзіне ў Бярозаўскім касцёле памоляцца на Імшы аб душы спачылага Вітольда Ашурка ў 30-ы дзень пасля ягонай смерці.