Ці стане Шэнген больш даступным для беларусаў?

У канцы верасня — пачатку кастрычніка пры амбасадзе Латвіі адкрыецца візавы цэнтр, паведаміла кіраўнік консульскага аддзела Амбасады Латвіі Інара Серафіновіч на працоўным семінары па турызме. Гэта палегчыць працу консульства.



Спраўляцца са шматлікімі візавымі запытамі яму ўжо складана. Паток ўвесь час расце: калі ў 2013 годзе было выдадзена 23 тысячы віз, то да сярэдзіны верасня гэтага года — ужо 30 тысяч. 
— Візавы цэнтр — гэта камерцыйная структура, якая служыць звяном паміж заяўнікамі і консульствам і за пэўную плату займаецца пасрэдніцкімі паслугамі. Яна бярэ на сябе тэхнічныя абавязкі консульскіх супрацоўнікаў, якія можа рабіць знешняя арганізацыя, тым самым памяншаючы нагрузку на іх і эканомячы час на апрацоўку візавых анкет, — тлумачыць аналітык BISS Андрэй Елісееў. 
У Беларусі пакуль працуе толькі адзін візавы цэнтр пры амбасадзе Іспаніі, якое знаходзіцца ў Маскве. 
— Паступова візавыя цэнтры будуць з'яўляцца і пры іншых дыпламатычных прадстаўніцтвах у Мінску. Больш эфектыўна за ўсё было б іх стварэнне пры амбасадах Латвіі, Польшчы і Літвы, куды штогод у сукупнасці паступае каля 400 тысяч візавых заявак ад беларусаў, — ацэньвае эксперт. 

Ці падаражэе шэнгенская віза? 

Разглядаць запыты і прымаць рашэнне наконт выдачы візаў па-ранейшаму будуць у амбасадзе. Задачы візавага цэнтра  —  кансультаваць заяўніка аб неабходных дакументах, прымаць дакументы, правяраць правільнасць іх афармлення і пэўнасць. За тэхнічныя паслугі візавы цэнтр будзе браць плату. 
Наколькі пры гэтым падаражэе шэнгенская віза для беларуса? 
— Па-першае, пры жаданні заяўнік можа звяртацца за атрыманнем візы і ў консульства. У Візавым кодэксе прапісана, што існаванне візавых цэнтраў не павінна пазбаўляць грамадзян звяртацца непасрэдна ў амбасаду, — тлумачыць Андрэй Елісееў. 
Паводле дадзеных даследавання BISS «Некаторыя аспекты дзейнасці візавых пасярэднікаў у Беларусі», консульства Літвы і Польшчы, якія традыцыйна выдаюць каля 2/3 ўсіх шэнгенскіх віз у Беларусі, працуюць на мяжы сваіх магчымасцяў, але не ў стане задаволіць усё большы паток візавых заяўнікаў. 
— Адсутнасць балансу спараджае шчыліны і шэры рынак пасярэдніцтва, — адзначае Андрэй Елісееў. 
Цяпер многія перад падачай дакументаў звяртаюцца да іншых пасярэднікаў (часцяком паўлегальных або нелегальных). Па дадзеных апытання, праведзенага ў рамках даследавання каля консульства Польшчы ў Мінску, кошт паслуг візавых пасярэднікаў для 70% тых, хто звяртаецца да іх, склала ад 50 да 150 еўра (стандартны візавы збор за шэнгенскую візу не ўваходзіць у гэтую суму). Каля 14% апытаных паказалі, што заплацілі 150 еўра і больш. 
— А па заканадаўстве Еўрасаюза пасярэдніцкія паслугі павінны каштаваць не больш за 30 еўра, — нагадвае Андрэй Елісееў. 
Ён перакананы: з распаўсюджваннем практыкі адкрыцця візавых цэнтраў паслугі стануць нашмат танней для насельніцтва, а пры асабістай рэгістрацыі адпадзе неабходнасць карыстацца паслугамі пасярэднікаў, якія дапамагаюць пры электроннай рэгістрацыі. 

Ці зменшыцца чарга па візу? 

Візавыя цэнтры паспяхова працуюць ва Украіне, Расіі і ў іншых краінах. Напрыклад, у Малдове ў адзіны візавы цэнтр звяртаюцца заяўнікі, якія жадаюць адкрыць візу ў любым консульстве шэнгенскай зоны. 
— Гэта самая зручная сістэма, якая існуе толькі ў трох краінах свету, — адзначае эксперт. 
У Беларусі ж будзе развівацца практыка стварэння візавых цэнтраў пры консульствах. 
— У ідэале павінна вырасці здольнасць консульства па апрацоўцы візавых дакументаў. Калі такія цэнтры будуць працаваць пры буйных амбасадах, колькасць апрацоўваных шэнгенскіх візаў ўзрасце на 20-30%, — прагназуе Андрэй Елісееў. 
Аднак прадстаўнікі амбасады Латвіі не так аптымістычныя. 
Бо з 1 студзеня 2015 года ўсе жадаючыя атрымаць шэнгенскую візу ў Беларусі (акрамя дзяцей да 12 гадоў), павінны будуць асабіста прыйсці ў амбасаду і зняць біяметрычныя дадзеныя (зрабіць адбіткі пальцаў) — такое патрабаванне Еўрапейскай камісіі, абавязковае для ўсіх амбасадаў. 
З'явяцца некаторыя нязручнасці, асабліва на пачатку, паколькі ў сувязі з новаўвядзеннем кожнаму наведвальніку трэба будзе надаваць больш часу, адзначыў амбасадар Латвіі Міхаіл Папкоўс ў час рабочай сустрэчы з прадстаўнікамі беларускіх турфірм. 
Па прагнозах прадстаўнікоў амбасады, колькасць наведвальнікаў, якім будуць аказвацца візавыя паслугі, зменшыцца. 
— Калі зараз амбасада Латвіі прымае каля 300 наведвальнікаў у дзень, то з 1 студзеня іх лік, па меншай меры, скароціцца на траціну, — лічыць Інара Серафіновіч. 
Паправіць сітуацыю можа распаўсюджванне практыкі выдачы доўгатэрміновых шэнгенскіх візаў тэрмінам дзеяння больш за год заяўнікам з добрай візавай гісторыяй, лічыць Андрэй Елісееў. 
— Калі па візавай гісторыі (мінімум дзве-тры візы) відаць, што чалавек шмат падарожнічае і рэгулярна выязджае, з'яўляецца вялікая верагоднасць на атрыманне шматразовай візы, нават калі першы ўезд будзе з турыстычнай мэтай на пару дзён,  —  згаджаецца Інара Серафіновічу. 
Іншая справа, што шмат якія турфірмы пакуль пра гэта не хадайнічаюць, хоць маюць поўнае права. 

Даведка 

Сярод 130 краін свету, грамадзяне якіх абавязаны мець візу для ўезду ў ЕС, Беларусь займае чацвёртае месца па колькасці выдадзеных шэнгенскіх візаў у абсалютным выразе, саступаючы толькі Расіі, Украіне і Кітаю. 
Па колькасці выдаюцца шэнгенскіх візаў на душу насельніцтва Беларусь апярэджвае ўсе іншыя краіны свету, у якіх існуе візавы рэжым з ЕС.
zautra.by