ПЭТ ці не ПЭТ. Як Лукашэнка падняў на вушы бізнес пераходам на шкляныя бутэлькі

Нядаўна ўлады паставілі задачу замясціць пластыкавую тару для разліву пітной вады і напояў на шкляныя бутэлькі. Вытворцы такую ​​ініцыятыву ўспрынялі даволі насцярожана. У сераду ў Мінску многія зацікаўленыя ўдзельнікі гэтага працэсу сабраліся за круглым сталом у «Прэзідэнт-Гатэлі», каб ацаніць, што дзень будучы ім рыхтуе.

Месяц таму Аляксандр Лукашэнка падпісаў дырэктыву № 7 «Аб удасканаленні і развіцці жыллёва-камунальнай гаспадаркі краіны», якая ў ліку іншага мае на ўвазе паэтапную адмову ад поліэтыленавай ўпакоўкі (скарочана ПЭТ) і яе замену на экалагічна бяспечную. Напрыклад, са шкла і паперы.
— Нам трэба сыходзіць ад поліэтылену, для пачатку хаця б для разліву вады, — сказаў з нагоды пластыкавай тары Аляксандр Лукашэнка на нарадзе з актывам Мінска ў снежні 2018 года. — У нас дастаткова вытворчасці шклянога посуда. І не трэба цкаваць людзей. Больш чым упэўнены, што ў вялікіх і малых начальнікаў ужо вадзіца ў шкле. Ва ўсім свеце пайшла тэндэнцыя вызваляцца ад поліэтылену і больш арыентавацца на экалагічна чыстую тару. Гэта задача для вас.

Праз месяц кіраўнік Беларусі актуалізаваў гэтую задачу. «Ужо прасунутыя краіны, якія клапоцяцца аб сваіх грамадзянах, адмаўляюцца ад пластыка. Я нядаўна даручыў прыбраць пластыкавыя бутэлькі і тару на першым этапе і замяніць шклом. Тым больш што ў нас развітая гэтая сфера прамысловасці. Гэта неадкладна трэба рэалізоўваць», — яшчэ раз заявіў Лукашэнка.
У лютым па рашэнні прэм’ер-міністра Сяргея Румаса была створана міжведамасная рабочая група, якая павінна падрыхтаваць прапановы па замяшчэнні ПЭТ-тары для разліву пітной вады і напояў на шкляную тару. Пасля гэтага, як гаворыцца, працэс пайшоў. У СМІ сталі з’яўляцца дыскусійныя артыкулы.
— У сапраўдны момант з усімі зацікаўленымі выпрацоўваюцца прапановы, у тым ліку прадстаўнікоў бізнесу. Каб трохі збіць напал жарсцяў, скажу, што рэвалюцыі не прадбачыцца, — заявіў першы намеснік старшыні канцэрна «Белдзяржхарчпрам» Ігар Шустаў. — Рэвалюцыйны шлях — гэта не той шлях, які для дадзенай лакальнай задачы прымяняецца.
Як стала вядома падчас круглага стала, у якасці эксперыменту прапануецца нарасціць вытворчасць пітной і мінеральнай вады ў шклатары. У цяперашні час яе разліў ў такую ​​ўпакоўку ажыццяўляе толькі тры прадпрыемствы — Віцебскі лікёра-гарэлачны завод «Прыдзвінне», «Аквадзіў» і «Беларусьгандаль» Кіраўніцтва справамі прэзідэнта (гандлёвая марка «Баравая»). «Загрузка іх вытворчых магутнасцяў па разліву ў шкло складае ад 5 да 10%», — заўважыў Шустаў.
Паводле яго слоў, эканамічныя разлікі паказалі, што без ушчамлення інтарэсаў вытворцаў прадукцыі з выкарыстаннем ПЭТ-тары і дзякуючы прымяненню розных мер стымулявання рэальна павялічыць вытворчасць да мінімум 25 млн бутэлек у год. Пры спажыванні 5,6-6 млн «тэхнічныя магчымасці для гэтага ёсць. Вады ў нас дастаткова», — сказаў Шустаў. «Разліванне вады ў шкляную тару — гэта маленькая лакальная задача, эканамічна і адміністрацыйна вырашальная без шкоды для існуючых вытворцаў. Але трэба вырашаць больш глабальную задачу — рацыянальнае і максімальна эфектыўнае выкарыстанне водных рэсурсаў у краіне, комплексная праграма выкарыстання ўсіх відаў упакоўкі», — дадаў прадстаўнік дзяржканцэрна.
Ігар Шустаў паведаміў, што доля ПЭТ-тары ў сабекошце бутэлькі вады складае 21%, а змесціва — толькі 0,1-0,4%. Ён адзначыў, што шкляная бутэлька апрыёры не можа быць роўная кошту ПЭТ. На бутэльцы 0,5 л падаражэнне складае парадку 15-17 капеек. «Гэта розныя тэхналогіі вытворчасці, розныя складнікі. Вытворчасць шкла — гэта газ, кальцыніраваная сода, кварцавы пясок... А гэта імпарт. Адзін газ на парадак даражэй каштуе для Беларусі, чым у Расіі», — сказаў Шустаў. Таму нядзіўна, што, напрыклад, «Беларусьгандаль» закупляе шкляныя бутэлькі пад ваду ў Расіі.
Прадстаўнік «Белдзяржхарчпрама» неаднаразова падкрэсліваў, што ніякай рэвалюцыі па пераходзе на шкло не трэба чакаць. Ён прапануе пераходзіць паступова і стымуляваць бізнес на розных этапах. Хоць ніякіх мер дзяржпадтрымкі ў гэтым плане пакуль не чакаецца. Шустаў не назваў, якія канкрэтна меры стымулявання можна ўжыць для пераходу з ПЭТ на шкло. У гутарцы з журналістамі ён адзначыў, што трэба будзе задзейнічаць шэраг унутраных рэсурсаў у вытворцаў.
Зрэшты, па інфармацыі першага намесніка гендырэктара «Кока-Кола Беўрыджыз Беларусь» Андрэя Рашчупкіна, Міністэрства па падатках і зборах прапрацоўвае магчымасць павелічэння падатку пры разліве ў ПЭТ. Мінжылкамунгас прапанаваў Мінэканомікі падняць у 10-20 раз плату за збор ПЭТ. Шустаў запэўніў, што ніякіх ініцыятыў па павышэнні падаткаў або збораў па дадзенай тэме не разглядаецца.
Намеснік міністра антыманапольнага рэгулявання і гандлю Іван Вежнавец заявіў, што МАРТ — «не прыхільнік простых забаронных мер». Павінна быць «эканамічная эфектыўнасць пры паступовым пераходзе на шкляную тару». Пры гэтым у краіне нельга дапусціць рэзкага росту цэн пры павелічэнні долі шклатары. Ён таксама заклікаў больш узважана ацаніць уплыў шкла і ПЭТ на экалогію. Прапановы Вежновца па павелічэнні экспарту напояў у шкляных бутэльках выклікалі скептычную ўсмешку ў вытворцаў і першага намесніка старшыні «Белдзяржхарчпрама».
Намеснік дырэктара па маркетынгу Мінскага завода безалкагольных напояў (МЗБН) Юрый Ракавец дапусціў, што завод напружыцца і паўдзельнічае ў эксперыменце па выпуску вады ў шкле, каб ацаніць вынікі. Але ёсць сумневы ў эканамічнай мэтазгоднасці. Узровень даходаў насельніцтва не той. А ў Беларусі шмат крыніц якаснай вады, напрыклад, у вёсках.
— Што тычыцца экспарту... МЗБН 10 гадоў утрымліваў па ўказанні нашага ўраду два калгасы. Мы незваротна «закапалі» [туды] 15 млн еўра. У нас сёння няма грошай купіць лінію [для разліву ў шкло] за 7 млн ​​еўра. Толькі ў мінулым годзе, калі аддалі калгасы назад дзяржаве, у нас з’явіліся нейкія капейкі на рэкламу. Але нават калі грошы знайсці, то для выхаду на знешнія рынкі і раскрутку брэнда трэба будзе ўкласці яшчэ столькі ж, колькі на новую лінію, калі не больш. Таму што па пастаўках [на экспарт] бярозавіку ведаю, што «Чарнобыль на нас яшчэ вісіць». Проста так на паліцу паставіць прадукт — гэта вар’яцтва.
Разам з тым Ракавец параіў МАРТ звярнуць увагу на сітуацыю на ўнутраным рынку, калі буйныя замежныя брэнды выкупілі вялікую долю паліц у беларускіх крамах.
— Зараз у Беларусі вельмі вялікая канкурэнцыя на рынку напояў. Міжнародныя «монстры» «Кока-кола», «Баржомі» («Святая крыніца») скупляюць паліцы. МАРТу трэба пачынаць глядзець, як беларускія малыя вытворцы могуць у нас стаць на паліцу. За «тэст» у адным краме трэба заплаціць 300 долараў. А «Святая крыніца» прыходзіць і плаціць 500-1000 долараў. Мы прапаноўвалі некаторыя інвестыцыі сеткам. Але нават мы за «монстрамі» не можам угнацца. Яны прыходзяць з валізкамі грошай у сетку. Пытаюцца ў рытэйла, колькі тыя зарабляюць на «Мінскай 4». Ім адказваюць за 100 долараў. [ «Монстры»] даюць 200 долараў і кажуць, каб [МЗБН] не было відаць. Ідзе забойства [беларускага вытворцы]. Вось на што трэба звяртаць увагу МАРТ, а мы тут разважаем пра шкло, прэміум-бутэльках, высокія матэрыі.
Многіх удзельнікаў круглага стала цікавіла, хто з’яўляецца ініцыятарам пераходу з ПЭТ на шкляныя бутэлькі. Ёсць разуменне, што ўсё закруцілася пасля заяваў прэзідэнта. Але хто выйшаў з такімі ініцыятывамі наверх? Іван Вежнавец дыпламатычна сышоў ад адказу, паказаўшы ў якасці ключавых фактараў загрузку магутнасцяў шкляных заводаў і экалогію.
Арганізатары накіравалі запрашэнні на круглы стол кіраўніцтву шкляных заводаў і Мінбудархітэктуры. Але ніхто з іх не з’явіўся ў «Прэзідэнт-Гатэлі» і не выказаўся на надзённую тэму.
Затое намеснік дырэктара па маркетынгу МЗБН Юрый Ракавец распавёў пра сустрэчы з прадстаўнікамі шкляных заводаў Беларусі, і «яны адназначна заявілі, што добрага шкла ад нас не чакайце». «Што значыць добрага шкла? Вада ў шкляной бутэльцы — гэта прэміум-сегмент. Ты глядзіш на гэтую бутэльку, і яе адразу хочацца купіць. Мы глядзелі беларускія ўзоры [падобных бутэлек]. Нам адразу сказалі: хлопцы, уся праблема ў кальцыніраванай содзе. Гэта валюта. У нас такая бутэлька, як у замежных вытворцаў, будзе [для вас] залатой», — сцвярджае Ракавец.
«У той жа час сусветная тэндэнцыя такая, што ідзе павелічэнне спажывання напояў у шкле, што звязана ў першую чаргу з магчымасцю яго перапрацоўкі і ўключэння ў паўторны абарот, а таксама стварэннем у сусветным маштабе негатыўнай думкі пра шкоду ПЭТ», — працягнуў Шустаў. Вытворцы напояў запэўнівалі ўдзельнікаў круглага стала ў бяспецы пластыка.
Як бы там ні было, стаіць задача паменшыць колькасць пластмасавай тары. Знянацку такую ​​задачу вырашыць праблематычна, сыходзяцца ўсе ўдзельнікі дыскусіі. У прыватнасці, патрэбна дзейсная сістэма па зборы адходаў. Дэпазітна-закладная сістэму вяртання бутэлек мяркуецца ўкараніць у Беларусі ў 2020 годзе. Але і там застаецца шэраг пытанняў.
Разам з вадой і безалкагольнымі напоямі ў «зоне рызыкі» знаходзіцца піва. У шкляныя бутэлькі пеннага напою разліваецца менш, чым той жа вады, але ўсё роўна нямала (76% ад усяго аб’ёму піва льюць у ПЭТ, яшчэ частка — у бляшанцы і кегі). Пры пераходзе на шкло ўтворыцца дэфіцыт магутнасцяў у 50%, які можа быць папоўнены за кошт паставак піва з Расеі. У «Гільдыі півавараў» таксама лічаць, што ў краіне адсутнічае магчымасць вырабляць шкляны бутэльку для бровараў у неабходных аб’ёмах і патрэбных фарматах. Айчынныя вытворцы не ў стане задаволіць нават бягучы попыт. Гэта будзе азначаць для краіны адцягненне істотных валютных сродкаў на імпарт бутэлькі. ПЭТ-упакоўка для беларускага піва фактычна цалкам вырабляецца айчыннай прамысловасцю. Пры пераходзе на шкло мясцовае піва падаражэе, што пагоршыць сітуацыю з балансам спажывання алкаголю ў краіне.
Але, каб пераход на шкло гучаў гучней, можна дадаць «дроўцаў» у выглядзе барацьбы з алкагалізмам. З іншага боку, у гэтым сектары знаходзяцца тры буйных замежных інвестара і дзяржзавод, якія не здадуцца без бою. Зрэшты, наўпрост піўную тэматыку падчас круглага стала застрагивали мімаходзь і акуратна. Мабыць, не варта будзіць ліха пакуль ціха ...
Паводле news.tut.by