Жыхары выспы Флорэс станавіліся карлікамі двойчы

Даследнікі з Інданэзіі, Германіі, Швейцарыі, ЗША і Аўстраліі вывучылі геномы 32 сучасных жыхароў інданезійскага вострава Флорэс і выявілі, якія яго асаблівасці звязаныя з нізкім ростам гэтых людзей. Насуперак панадлівай і экстравагантнай ідэі пра тое, што «гены карлікаў» абарыгены атрымалі ад іншага віду гамінід, Homo floresiensis, ДНК-слядоў скрыжавання Homo sapiens з чалавекам фларэскім не знайшлі. Гэта значыць, што прадстаўнікі абодвух відаў, патрапіўшы на востраў Флорэс, памяншаліся ў памерах незалежна адзін ад аднаго.

Калі папуляцыя буйных жывёл трапляе на выспу, іх нашчадкі паступова памяншаюцца ў памерах, а дробныя «ад прыроды» віды, наадварот, растуць. Так, на Кіпры ў старажытнасці жылі карлікавыя гіпапатамы памерам з карову, а пацукі на Тыморы дасягалі масы ў пяць кілаграмаў. Але да гэтага часу не было зразумела, ці дастасавальныя гэтыя заканамернасці эвалюцыі да людзей.
Каб вызначыць гэта, аўтары новай працы вывучылі геномы абарыгенаў выспы Флорэс, якія адрозніваюцца нізкім ростам — у сярэднім 145 см. Цікава, што ў 2003 годзе ў адной з пячор выспы знайшлі парэшткі карлікавых (рост каля 106 см) гамінін і праз некалькі гадоў аднеслі іх да ўласнага віду — чалавека фларэскага (Homo floresiensis), або «хобітаў». Таму знакаміты інданезійскі антраполаг Тэуку Якаб высунуў здагадку, што сучасныя жыхары выспы атрымалі «гены карлікаў» ад чалавека фларэскага, тым больш што выпадкі скрыжавання адных відаў старажытных людзей з іншымі тады ўжо былі вядомыя.
Ужо пасля смерці Якаба ў 2007 годзе сталі з’яўляцца доказы няслушнасці яго гіпотэзы. У 2016-м геалагічнымі метадамі было ўстаноўлена, што Homo sapiens і Homo floresiensis проста не маглі перасякацца на выспе: першыя прыйшлі туды не раней чым 50 000 гадоў назад, а «хобіты» вымерлі ўжо 60 000 гадоў таму. А праведзены ў рамках новага даследавання аналіз 10 поўных геномаў цяперашніх насельнікаў Флорэса і палімарфізмам ключавых генаў у двух дзясяткаў абарыгенаў паказаў: ніякіх фрагментаў ДНК, якія маглі б быць атрыманы ад чалавека фларэскага ў іх няма.
Сучасныя інданезійці з Флорэса ў генетычным плане вельмі падобныя на іншых жыхароў Усходняй Азіі. У іх у ДНК прысутнічаюць тыя ж варыянты генаў, звязаныя з нізкім ростам, што і ў астатніх народаў рэгіёну — аднак іх сустракальнасць у фларэскіх пігмеяў нашмат вышэй. Таксама ў іх часцей знаходзяць гены, кадавальныя актыўныя ферментаў для раскладання тоўстых кіслот з мяса і рыбы. Гэта азначае, што па трапленні на Флорэс Homo sapiens прыстасоўваліся да рэгулярнага харчавання мясам мясцовых насельнікаў акіяна і сушы.
З даследавання лагічна зрабіць дзве важныя высновы. Па-першае, заканамернасці змянення памераў цела з-за працяглага жыцця на выспах праяўляюцца і ў эвалюцыі людзей. Па-другое, той факт, што «хобіты» не крыжаваліся з чалавекам разумным, атрымаў акрамя геалагічнага яшчэ і генетычнае абгрунтаванне.
Паводле Pro Science