Трэнд на зніжэнне баявых страт як пагроза Крамлю

Ці хочуць рускія вайны? Не хочуць, але баяцца. Паводле снежаньскага апытання «Лявада-цэнтра», у іерархіі масавых страхаў жыхароў Расіі страх сусветнай вайны саступае толькі страху хваробы блізкіх — 82% vs. 56%. Тройку лідараў замыкае страх самавольства ўладаў — 53%.

Ці хочуць вайны ў Крамлі? Калі за абагульненую пазіцыю кіраўніцтва Расіі прыняць меркаванне Уладзіміра Пуціна, то варта прызнаць, што ў Крамлі хочуць не вайны, а максімальнай напружанасці ў адносінах з Захадам: «Нашы папярэджанні апошняга часу ўсё ж такі даюць пра сабе ведаць і маюць пэўны эфект: некаторае напружанне там усё ж паўстала... Трэба, каб гэты стан у іх захоўваўся як мага даўжэй».
Дзякуй, Уладзімір Уладзіміравіч, за шчырасць. Дзякуй сайту kremlin.ru за публікацыю вашага выказвання без купюр.
У каменны век войны вяліся шляхам абмену камянямі, якімі бакі, што супрацьстаялі адзін аднаму, закідвалі ворагаў. У стагоддзе бронзы ў моду ўвайшоў абмен стрэламі з меднымі наканечнікамі. На ранняй стадыі жалезнага веку медныя наканечнікі саступілі месца наканечнікам жалезным, на змену якім, у сваю чаргу, прыйшлі свінцовыя кулі.
У інфармацыйны век абменьваюцца інфармацыйнымі фэйкамі — гэта дазваляе эканоміць матэрыяльныя рэсурсы і, што значна важней, — жыцці. Статыстыка ад Упсальскага ўніверсітэта ў Швецыі (Uppsala Conflict Data Program, UCDP) гэту выснову пацвярджае: калі ў 1950 годзе падчас баявых дзеянняў у разліку на мільён чалавек насельніцтва ў свеце прыходзілася 236 загінулых, то ў 2015-м — толькі 15.

Памер мае значэнне

Фразеалагізм «крамлёўскія старыя» нарадзіўся не на пустым месцы. Паводле прызнання чальца Палітбюро ЦК КПСС Андрэя Кірыленкі, якое ён зрабіў падчас уручэння яму другой Зоркі Героя Сацыялістычнай Працы, «як добра, што 70 гадоў лічыцца ў нас у краіне сярэднім узростам».
Сярэдні ўзрост пуцінскага «Палітбюро 2.0», улічваючы поспехі медыцыны за апошнія дзесяцігоддзі, мае ўсе шанцы пераўзысці дасягненні свайго папярэдніка. Наколькі медыцына адсунула тэрміны наступлення старэчай прыдуркаватасці (дэменцыі) — пытанне асобнае. Тым не менш у асяроддзі нацыянальнага лідара Расіі пакуль яшчэ памятаюць, да чаго прывяла разрадка міжнароднай напружанасці пры Гарбачове.
«Ля вытокаў маніякальнага пункту гледжання Крамля на міжнародныя стасункі, — тлумачыў адзін з архітэктараў халоднай вайны, амерыканскі дыпламат Джордж Кенан, — ляжыць традыцыйнае і інстынктыўнае для Расіі пачуццё неабароненасці...»
На працягу стагоддзяў для збавення ад яго ў якасці панацэі служыла персаніфікаваная ўлада, легітымнасць якой наўпрост залежала ад яе здольнасці супрацьстаяць знешніх пагрозам.
Статыстыка ад Упсальскага ўніверсітэта, прыведзеная вышэй, адлюстроўвае адзін з глабальных трэндаў сучаснасці. І гаспадару Крамля з піцерскай падваротні гэты трэнд пагражае. Таму палітыка захавання пэўнай напружанасці «як мага даўжэй», палітыка бесперапыннага генеравання невялікіх «карыбскіх крызісаў» і выцесніла ўнутраную позву.
У інфармацыйны век абменьваюцца інфармацыйнымі фэйкамі. Сэнс гэтага абмену ілюструе наступнае выказванне расійскага палітолага Уладзіміра Пастухова: «Пуціну трэба паказаць, хто ў доме гаспадар. Пуціну трэба прагнуць NАТO, ЗША, каб дзядзька Вася і цётка Каця паглядзелі тэлевізар і сказалі: “Усё ж такі ён малайчына! Прымусіў іх адступіць”. Вось чаго хоча дамагчыся Пуцін».
Натуральна, Рэспубліка Беларусь — сузаснавальніца Саюзнай дзяржавы — не можа не трымацца ў фарватары «нашай Расіі». На тое яна і «наша». Але калі Крамлю для падтрымання легітымнасці патрэбна троліць ЗША і NАТO, то рэспубліка-партызанка — у адпаведнасці з рэкламным слоганам «Памер мае значэнне» — у якасці аб’ектаў для супрацьстаяння выбірае краіны Балтыі і Польшчу.

У рэчышчы палітыкі Вашынгтона…

У інфармацыйны век для таго, каб прэтэндаваць на ролю лідара, неабходна фарміраваць грамадскую позву. Напрыклад, Захад заклапочаны праблемай змянення клімату. Актуальнасць кліматычнай позвы пацвярджаецца ростам папулярнасці «зялёных» партый у Еўропе.
Аднак гэта ў Еўропе. Расія з вясны 2021 года дыктуе сваю позву. Яна будуецца вакол магчымага ваеннага супрацьстаяння з Украінай — і верагоднасць такога супрацьстаяння тым вышэйшая, чым менш да таго аб’ектыўных перадумоваў.
Кожная позва патрабуе абгрунтавання. Кліматычная, напрыклад, абгрунтоўваецца пацяпленнем, справакаваным павелічэннем у атмасферы колькасці парніковых газаў. Заснавальнікі Саюзнай дзяржавы сваю позву тлумачаць агрэсіўнымі планамі Захаду. У якасці абгрунтавання прывяду фрагмент з Паслання–2022: «Нашы заходнія суседзі — Польшча, Літва — актыўна дзейнічаюць у рэчышчы палітыкі Вашынгтона. Для іх гэта стратэгія выжывання. Альтэрнатыва — назаўжды застацца сумнай ускраінай Еўропы. Вось яны і выбіраюць. Спрабуючы выгадна прадаць свае палітычныя авантуры, літоўцы ўразнос, прытым на шкоду самім сабе, ва ўгоду Штатам кінулі пальчатку нават вялікаму Кітаю, увязаліся ў супрацьстаянне з Расійскай Федэрацыяй. Амерыканцам ужо іх часам даводзіцца стрымліваць. Але спробы дагадзіць куратарам — на мяжы знішчэння ўласнай дзяржаўнасці».
А што стрымлівае куратараў ад іх дакучлівай ідэі пажывіцца багаццямі сібірскіх нетраў? Няўжо выключна спадчына Курчатава і Каралева ў выглядзе балістычных ракет з ядзернымі боегалоўкамі?
Аднак калі гэта так, дык чаму б не паквапіцца на Венесуэлу, якая валодае самымі вялікімі разведанымі запасамі нафты? Краіна пад бокам. Рэжым антыамерыканскі, да таго ж не карыстаецца асаблівай падтрымкай у насельніцтва.
***
Паводле Маркса, быццё вызначае свядомасць. Спрэчны тэзіс. «Газпром», які прэтэндуе на званне расійскага нацыянальнага здабытку, у сакавіку 2008 года ацэньваўся рынкам даражэй, чым «Майкрасофт», а цяпер яго рынкавая капіталізацыя складае 4,3% ад кошту кампаніі, створанай Білам Гейтсам. Такі заканамерны вынік паслядоўнай рэалізацыі позвы Крамля.
За ўсё ў гэтым свеце даводзіцца плаціць, у тым ліку за абнуленне і нязменнасць. Вось толькі плацяць адны — а карыстаюцца аплачанымі выгодамі іншыя.