Палітвязень Расціслаў Стэфановіч: Хацеў, каб галасы народа не былі пустым гукам
Гісторыя палітвязня Расціслава Стэфановіча — архітэктара, які хацеў, каб беларусаў пачулі.
Каля 15 гадоў Расціслаў гуляе ў амерыканскі футбол за каманду "Мінскія Зубры". Дарэчы, там ён і пазнаёміўся з будучай жонкай: яна танцавала ў групе падтрымкі.
Па стане на 15 кастрычніка ў Беларусі налічваецца 94 палітвязняў. "Вясна" працягвае распавядаць пра людзей, якія крымінальна пераследуюцца ў нашай краіне па палітычных матывах. 32-гадовага Расціслава Стэфановіча, сябра пашыранага складу Каардынацыйнай рады, затрымалі і збілі 29 верасня. Абвінавачванні ва ўдзеле ў масавых беспарадках у Мінску паводле ч. 2 арт. 293 Крымінальнага кодэкса мужчыну прад’явілі 9 кастрычніка. Жонка Расціслава распавяла "Вясне" аб ночы пасля затрымання, чаканні мужа і малюнках дачкі.
"Хацеў, каб з нашымі правамі лічыліся”
Расціслаў Стэфановіч – архітэктар і дызайнер інтэр'ераў. Ён ствараў кватэры і кавярні, быў аўтарам шматлікіх праектаў будынкаў у Беларусі і замежжам. У жніўні ён падаў заяўку на сяброўства ў пашыраным складзе Каардынацыйнай Рады – хацеў, каб галасы народа не былі пустым гукам.
Расціслаў на будаўніцтве жылога квартала
"Ён хацеў, каб з нашымі правамі лічыліся і рабіў дзеля гэтага тое, што мог, – распавядае ягоная жонка. – Аб тым, што Расціслаў увайшоў у склад Каардынацыйнай рады, я даведалася пост-фактум: ён даслаў мне скрыншот з сайта. Я ўзрадавалася, бо ведала, што ён хоча пераменаў да лепшага. Чым канкрэтна займаўся муж падчас працы ў Радзе, я не ведаю: я ніколі не лезла ў ягоныя асабістыя перапіскі, а спраў у яго заўсёды было шмат".
Дзяўчына распавядае, што Расціслаў – спакойны чалавек, які заўсёды гатовы дапамагчы людзям.
"Ён інтраверт – і гэтым усё сказана, – усміхаецца яна. – Ціхі і хатні, лішнія зносіны яго трошкі абавязваюць. Ён не стане біць сябе ў грудзі і дэклараваць правы, але пры гэтым не можа прайсці міма чужой бяды. Таму тое, што здарылася, стала вялікім шокам і стрэсам для яго блізкіх. Я ніяк не чакала, што невінаваты чалавек можа проста выйсці з дому і не вярнуцца".
“Прачнулася ад званка тэлефона ў пяць раніцы”
Але менавіта так і здарылася 29 верасня. Вечарам Расціслаў сеў у машыну і паехаў па справах. Жонка захвалявалася, калі ён не вярнуўся бліжэй да ночы: стала тэлефанаваць і пісаць паведамленні ў розных месенджарах, але адказу не было нідзе.
"Хаця я гнала ад сябе дрэнныя думкі, ужо разумела, што адбылося нешта нядобрае – кажа яна. – Бо Росцік заўсёды папярэджвае, калі затрымліваецца. Я заснула каля трох ночы і прачнулася ад званка тэлефона ў пяць раніцы: гэта быў следчы. Спрасонку я не зразумела, што ён мне распавядае, але калі зразумела, што Расціслава няма дома, папрасіла паўтарыць інфармацыю яшчэ раз. І толькі тады ўсвядоміла, што яго затрымалі".
Дачка здагадалася, што тату затрымалі, у першы вечар
Жонка дагэтуль не можа паверыць, што на мужа заведзеная крымінальная справа. Па яе словах, ён быў дома ўвесь той час, у які мяркуецца яго ўдзел у мерапрыемствах. Той ранішні званок – дагэтуль адзіная камунікацыя жонкі са следчымі, а падставы для абвінавачванняў мужа так і незразумелыя.
"Нам сказалі, МАГЧЫМА, падставы будуць вядомыя падчас папярэдняга следства – апісвае сітуацыю яна. – Але пакуль там поўная блытаніна: напрыклад, пастаянна мяняецца следчы склад. Калі адвакат паспрабавала ўдакладніць дэталі справы, ад яе адмахнуліся, сказаўшы, што пакуль нават не чыталі яе”.
Акрамя гэтага, першапачаткова казалі, што Расціславу будуць выстаўленыя абвінавачванні паводле арт. 310 (наўмыснае блакаванне транспартных камунікацый). Але ўвесь той час на машыне мянялі нумары, таму яна стаяла ў двары: гэта магла б пацвердзіць страхоўка, але яна, як і іншыя дакументы, засталася ў замкнёнай машыне. Ключы ад яе ў адзіным экзэмпляры канфіскавалі ў Расціслава пры затрыманні. Акрамя гэтага, пры затрыманні мужчыну моцна збілі, а пасля таго, як адвакат настаяла на медыцынскім аглядзе, ёй выпісалі забарону на наведванне падабароннага.
"Яна распавядала, што першыя дні Росцік быў у глыбокім шоку, – успамінае жонка. – Яна некалькі разоў паўтарала яму фразу, але ён проста не чуў. Мы так зразумелі, што ён нават баяўся здымаць пабоі, але праз адваката мы змаглі пераканаць яго ў тым, што гэта трэба зрабіць. Мы дамагліся, каб цялесныя пашкоджанні зафіксавалі спачатку ў ІЧУ на Акрэсціна, а затым пры пераводзе ў СІЗА на Валадарскага. Але па-ранейшаму не была прызначаная судовая экспертыза: па зразумелых прычынах, яе адцягваюць. У пятніцу Расціслаў скардзіўся на боль у галаве і скронях, але пакуль мы не разумеем, ці звязанае гэта з траўмамі або яго гіпертаніяй".
"Мы не прыбіраем у шафу яго абутак”
Пасля прад'яўлення абвінавачванняў сям'я Расціслава працягвае рабіць усё, што ў іх моцы, каб палегчыць яго знаходжанне ў СІЗА: збірае перадачы, кожны дзень дасылае лісты і паштоўкі, а яшчэ – спрабуе зафіксаваць для таты і мужа кожны момант, каб яго не абмінула ніводная падзея з жыцця сям’і.
"Наша 7-гадовая дачка здагадалася, дзе тата, у першы ж вечар, – кажа жонка. – Проста спытала: “Бацьку затрымалі?" Цяпер піша яму паштоўкі і малюе карцінкі. Дачка хвалюецца, што тата нешта прапусціць – напрыклад, якую смачную шарлотку з карыцай я прыгатавала, таму я кожны дзень пішу яму паведамленні ў мессенджер пра тое, што ў нас адбываецца: ён усё прачытае, калі вернецца. Вось, нядаўна напісала, што цяпер ён знакамітасць, таму што праваабаронцы ўключылі яго ў спіс палітвязняў".
Жонка і дзеці пішуць Расціславу кожны дзень
Пакуль гэта адзіны ліст Расціслава, які дайшоў да сям'і.
Таксама сям'я вельмі стараецца, каб тата хутчэй адаптаваўся да звычайнага жыцця пасля вяртання, таму падтрымлівае звыклы ўтульнасць і ўклад у доме: напрыклад, не хавае яго абутак у шафу, а пакідае яе на звыклым месцы ў калідоры.
"Дзеці бачаць гэта і разумеюць, што тата хутка вернецца, – упэўненая жонка Расціслава. – Уся сям'я ў шоку і стрэсе, але мы стараемся ўваходзіць у звыклы рытм, хаця гэта і атрымліваецца са скрыпам. Жыццё сапраўды падзялілася на “да” і “пасля”: учора мы з сям'ёй выбіраліся ў выходны ў лес па грыбы, а цяпер слова "выходны" значыць, што нельга прывезці мужу перадачку. Цяпер трымаемся толькі тым, што мы не адны такія: нас шмат, таму як гэта можа так застацца?”