Каронавірус: як людзі губляюць працу, грошы і дах над галавой. Чатыры гісторыі

Жыццё на планеце замірае: мільярды людзей вымушана хаваюцца па хатах. Для многіх гэта азначае страту даходу, а выдаткі ніхто не адмяняў: рахункі, арэнда, голад і крэдыты не сыходзяць на каранцін. Новы крызіс пагражае свету ростам беднасці.

Улады ўсіх краін задумаліся, як гэтага пазбегнуць. Адны падтрымліваюць банкі і бізнес: Вялікабрытанія, напрыклад, абяцае ім пазыкі пад дзяржгарантыі. Іншыя — людзей, якія страцілі працу, ці ўсё насельніцтва разам. ЗША абяцаюць па 1000 долараў кожнаму амерыканцу, Ганконг ужо вылучыў па 1300 долараў 7 мільёнам жыхароў.
Кожны ўрад хоча выпісаць свой рэцэпт, але мала хто паспеў перайсці ад абмеркаванняў і абяцанняў да раздачы датацый. Тым часам людзі губляюць не толькі звыклы камфорт, але і блізкіх, працу, даход і дах над галавой.

З акцёраў ў масажысты

Актрыса Петра Схованкава з Брно яшчэ спадзяецца, што запланаваная на травень рэпетыцыя новага спектакля адбудзецца. А пакуль яна шукае падпрацоўкі: настаўніцай чэшскай па скайпе ці нянечкай.
«Я ўжо страціла грошы за спектаклі для школьнікаў на англійскай мове. Гэта была адна з маіх галоўных крыніц даходу, — распавядае Петра. — Устала на ўлiк у якасцi беспрацоўнай, і вядома, стала эканоміць».
«Пакуль ніхто не прасіў дагледзець за дзецьмі, і я не ведаю, ці папросяць — з-за каранціну. На мой пост у сацсетках пра ўрокі чэшскай адгукнуўся адзін замежнік», — працягвае яна.
Калегі Петры па акцёрскім цэху адзін за адным аказваюцца ў аналагічнай сітуацыі: «Кожны вырашае праблемы па-свойму. Адзін калега прайшоў курсы масажыста і зараз спадзяецца зарабіць гэтым».

Дарагі вірус

У салоне прыгажосці ў Трэвіса Потэра народу ў апошні час паменшылася. Амерыканцы, асабліва тыя, што старэй, паводле парады ўладаў чакаць эпідэмію дома і адзін за адным адмаўляюцца ад стрыжкі, распавядае цырульнік з Кентукі.

Больш за ўсё Трэвіс асцерагаецца зацяжнога каранціну. І Дональда Трампа. Ён кляне прэзідэнта недрукаванымі словамі за марудлівасць і баіцца, што эпідэмія выйдзе з-пад кантролю. Тады жыццё спыніцца надоўга.
«Сядзім і чакаем, калі нас усіх закрыюць, — кажа ён. — Цырульнікі ў групе рызыкі, да нас хто толькі не прыходзіць. У мяне два кліента вярнуліся нядаўна: адзін з Італіі, іншая з круізу».
«Цырульнікі — індывідуальныя прадпрымальнікі, нам не належыць ніякай дапамогі па беспрацоўі. А што калі хто-небудзь яшчэ і захварэе? Са страхоўкай тут справы ідуць наогул з рук прэч дрэнна», — наракае ён.
У ЗША няма агульнадаступнай дзяржаўнай сістэмы аховы здароўя, а прыватная страхавая медыцына даступная пераважна працоўным і састарэлым, прычым страхоўка пакрывае толькі частку выдаткаў, і нават з ёй сярэдні амерыканец марнуе тысячы долараў на медабслугоўванне ў год.
«У мяне няма страхоўкі, паколькі я не трапляю ні ў адну з ільготных катэгорый, а калі я куплю яе сам, мне давядзецца выкласці 5-10 тысяч долараў у год, перш чым яны пачнуць мяне лячыць бясплатна», — кажа Трэвіс.
Улады ЗША паабяцалі кампенсаваць частку выдаткаў захварэлым Covid-19, аднак дапамога будзе дадзена толькі тым, у каго ёсць страхоўка.
«Тут у нас у Кентукі бясплатных аналізаў няма. А я чуў, за тэст на каранавірус бяруць ледзь ці не тысячу долараў», — непакоіцца цырульнік (у сераду Трамп падпісаў прыняты Кангрэсам закон, які робіць тэсты на каронавірус бясплатнымі).

Адна дома з дзецьмі

Паслугамі Трэвіса не прэч скарыстацца Наталі, але яна закрытая з двума дзецьмі дома на другім баку Атлантыкі. Францужанцы няпроста даецца навязаная прэзідэнцкім распараджэннем ізаляцыя.
«Цырульні зачыненыя. Мне здаецца, я раблюся пудзілам», — жартуе яна.
Французская сістэма сацыяльнай абароны дасць фору большасці краін. Наталі працуе на вялікую касметычную кампанію, ёй захавалі зарплату, і да канца сакавіка яна лічыцца «тэхнічна беспрацоўнай». Дзяржава абяцае дапамагчы і бізнесу, і людзям — напрыклад, аплачвае 15 дзён вымушанага адпачынку па доглядзе за дзецьмі, пакуль школы зачыненыя.
Але Наталі не спяшаецца радавацца.
«Я баюся аднаго: калі я захварэю, як дзеці застануцца тут адны без мяне?» — кажа яна.
Адзінота і безабароннасць у дні каранціну адчуваюцца асабліва востра. Большасць суседзяў Наталі па шматкватэрным доме на ўскраіне Бардо — людзі сталага ўзросту, многія даўно самотныя. Яна не можа наведаць іх з-за карантыну, але імкнецца падтрымаць, тэлефануе па тэлефоне, прапануе дапамогу, цікавіцца, як справы.

«Дрэнна ў іх справы, ім вельмі сумна і трывожна», — вось што яна вынесла з размоваў з суседзямі.
Старых просяць не выходзіць з дому. Іншым можна — але толькі па строга абмежаваных падставах. За гэтым сочыць паліцыя, калі што — штрафуюць. На днях Наталі схадзіла ў краму, але адна не вырашылася, узяла з сабой 16-гадовага сына.
Французы бяруць супермаркеты штурмам і нясуць штодзённыя страты. Хронікі гонак на вазочках і бітваў за туалетную паперу напаўняюць эфір і сацсеткі. Прадаўцы не пазнаюць пакупнікоў: самавалоданне, такт і пачуццё меры зніклі літаральна за некалькі дзён.
Таму вылазка ў краму для зачыненых французаў — не забава, а вымушанае, цяжкае і небяспечнае рашэнне. І хатняя кухня хутка набівае аскому, не кажучы ўжо пра тое, што адымае даволі шмат часу, асабліва калі ў хаце дзеці.
«Памерці з голаду я не баюся. Але макароны я потым яшчэ доўга есці не буду», — кажа Наталі.
Хай ёй і пашанцавала больш, чым тым, хто страціў працу з-за каранціну, частку даходаў яна ўсё роўна страціла. Аб паўгадавай прэміі можна забыцца. Да таго ж кампанія часова не аплочвае абеды, а гэта каля 15% яе акладу. Льготная школьная сталовая зачынена, і харчаванне дзяцей лягло на сямейны бюджэт. Дзірка ў ім расце з кожным днём.
Адзінае, што не змяншаецца — рахункі. Іпатэка, падаткі, камунальныя паслугі.
Наталі вельмі спадзяецца, што каранцін будзе нядоўгім, але баіцца, што наступствы будуць сур’ёзнымі ў любым выпадку. Яе кампанія прадае тавары далёка не першай неабходнасці, і, напэўна, продажы зваляцца. І ў цэлым эканоміка прасядзе, а людзі стануць бяднейшымі.

Пераехаць да бацькоў і пачаць з нуля

Першай у крызісе аказалася турыстычная галіна, у якой не пашанцавала працаваць Рычарду.
«Я прадаваў гарналыжныя туры ў Лондане. У чацвер мяне звольнілі, таму што ўсе курорты закрыліся», — распавядае ён.

Каронавірус пагражае пазбавіць сферу турызму 50 млн працоўных месцаў. А з ёй звязаны ўвесь працоўны вопыт Рычарда, і цяпер ён баіцца, што яму прыйдзецца пачынаць з нуля.
Абяцанне ўладаў падтрымаць бізнес дзяржгарантыямі па банкаўскіх крэдытах не супакойвае яго. Банкі запусцяць камісію, кампаніі ўтрымаюцца на плаву, але гэта не можа ўтрымаць іх ад скарачэння выдаткаў.
«Нават калі маё былое турагенцтва атрымае крэдыт, наўрад ці мяне возьмуць назад. Прадаваць асабліва няма чаго, рынак мёртвы», — кажа ён.
«Лепш бы ўрад падтрымаў людзей напрамую. Я не адну тысячу фунтаў падаткаў і сацыяльных збораў заплаціў за сваю кар’еру. А пакуль падаў на дапамогу, шукаю працу і пераехаў да сваякоў, каб хоць трохі зэканоміць», — дадае беспрацоўны Рычард.
Паводле Бі-Бі-Сі