У Расіі за апошнія 10 год максімальна павялічылася колькасць тых, хто шкадуе пра распад СССР

Цяпер пра гэта кажуць 66% рэспандэнтаў, у 2017 годзе — 58%, а да гэтага на працягу 10 гадоў паказчык не паднімаўся вышэй 61%. Такія звесткі вынікаюць з апытання «Лявада-цэнтра».

Абсалютны рэкорд быў зафіксаваны ў 2000 годзе — 75%. 60% апытаных лічаць, што распаду можна было пазбегнуць, — гэта таксама максімум за 13 гадоў. Большасць настальгуючых па Саюзе — людзі ад 55 гадоў, хоць у апошнія два гады такія настроі растуць і сярод моладзі 18—24 гадоў.
Асноўныя прычыны, па якіх расіянам не хапае СССР, — гэта разбурэнне адзінай эканамічнай сістэмы (52%), страта пачуцця прыналежнасці да вялікай дзяржавы (36%) і рост узаемнага недаверу і жорсткасць (31%). Аб адзінай эканоміцы рэспандэнты часцей узгадваюць у крызісныя гады (напрыклад, у 1999 г.), а вось у «сытыя» часы ў 2006 годзе на першым месцы была страта адчування вялікай дзяржавы.
Трэнд на ўзмацненне настальгіі па СССР усё прыкметней, кажа сацыёлаг «Левада-цэнтра» Карына Піпія. Трыгерам для росту такіх настрояў, і без таго моцных сярод узроставых расіян, стала пенсійная рэформа, тлумачыць яна:
«Насельніцтва сваю настальгію па СССР заўсёды тлумачыць пераважна ірацыянальнымі ўяўленнямі аб моцнай эканоміцы і дабрабыце тых часоў, забываючы пра дэфіцыт і карткі, тым больш на фоне росту занепакоенасці праблемамі дабрабыту ў сучаснасці».
У посткрымскі перыяд счапленне настальгічных савецкіх і вялікадзяржаўных настрояў становіцца менш моцным, таму што Крым і супрацьстаянне з Захадам шмат у чым кампенсавалі масавую патрэбу ў вялікадзяржаўнасці, дадае сацыёлаг:
«Узмацненне шкадаванняў пра распад, рамантызацыя ўсяго савецкага, асабліва ў моладзевым асяроддзі, дзе гісторыю ведаюць дрэнна, можа прывесці да пераацэнкі або рэабілітацыі раней кансэнсусных або непрымальных у постсавецкай Расіі тэм — апраўданне сталінскі рэпрэсій, перапісванне гісторыі, поўнае абясцэньванне дэмакратычных пераўтварэнняў 1990-х і г. д.».

Спадкаемцы жніўня 1991 года

Калі распадаўся Саюз, эканоміка лічылася асновай для яго аднаўлення ў той ці іншай форме, таму многія паставіліся да распаду спакойна, кажа палітолаг Аляксей Макаркін:
«Думалі, што па-ранейшаму ёсць сувязі, сыравінная залежнасць, і лічылі, што дамовімся. А зараз прыйшлі да адчування, што гэтага не адбудзецца».
Да росту шкадаванняў прывялі два фактары, лічыць эксперт:
«Спачатку было адчуванне, што майдан — часовая з'ява, з'явіўся фантом Новороссіі, але зараз зразумелі, што Украіна не вернецца, а раз не вернецца яна, то і іншыя таксама. Усё гэта падганяе настальгію. Іншы фактар ​​з'явіўся ў гэтым годзе: з-за пенсійнай рэформы людзі сталі зноў ідэалізаваць краіну, дзе на пенсію выходзілі рана і на гэтыя грошы можна было неяк пражыць».
Пенсійная рэформа ў Расіі стала не столькі сама па сабе шокам, колькі паказчыкам дэмантажу сацыяльнай дзяржавы, з якой акурат СССР і асацыяваўся, адзначае Макаркін. Але выкарыстаць такія настроі ўлада ніяк не можа, рэзюмуе эксперт:
«Праводзіць іншую сацыяльную палітыку? Грошай няма. Закруціць гайкі? Так СССР у гэтай міфалогіі ўспрымаецца як краіна, дзе ўсё было добра».
vedomosti.ru