«Габсбургскую сківіцу» канчаткова звязалі c блізкароднаснымі шлюбамі

Іспанскія навукоўцы падлічылі, наколькі характэрныя для дынастыі Габсбургаў асаблівасці асобы звязаны са ступенню імбрыдынгу. 

Аказалася, што карэляцыю можна знайсці і для верхняй сківіцы (якая развіта слабей), і для ніжняй (якая моцна выпнутая), прычым для ніжняй — больш пэўную. Гэта азначае, што ступень развіцця знакамітай «Габсбургскай сківіцы» залежыць ад колькасці блізкароднасных шлюбаў у радаводзе, а механізм атрымання ў спадчыну гэтай прыкметы — аўтасомна-рецэсіўны.
Даследаванне апублікавана ў часопісе Annals of Human Biology.Дынастыю іспанскіх Габсбургаў часта выкарыстоўваюць як павучальны прыклад імбрыдынгу — каб прадэманстраваць, да чаго прыводзяць блізкароднасныя шлюбы. Апошні яе прадстаўнік — Карл II — па некаторых звестках, пакутаваў мноствам хвароб: ад разумовай адсталасці і эпілепсіі да заўчаснай эякуляцыі.
Акрамя таго, адметнай прыкметай дынастыі стала «габсбургская сківіца» — спалучэнне слаба развітай верхняй сківіцы і далёка высунутай ніжняй з вывернутай вонкі «габсбургскай губой». Большасць даследчыкаў запісвалі і гэтую прыкмету ў наступствы імбрыдынгу, аднак ніякіх пацверджанняў гэтаму факту да гэтага часу не было.
У той жа час, вядома, што выпятая ніжняй губа перадаецца па спадчыне, але генетычныя механізмы гэтай з’явы таксама не ясныя. Лічылася, што яна ўспадкоўваецца па аўтасомна-дамінантным прынцыпе: гэта значыць наяўнасць нават аднаго варыянту гена (або групы генаў) забяспечвала носьбіту характэрны вонкавы выгляд.
Каб разабрацца ў тым, як «габсбургская губа» на самай справе звязана з імбрыдынгам і спадчыннасцю, Раман Вілас (Román Vilas) і яго калегі з Універсітэта Сант’яга-дэ-Кампастэла адабралі 66 партрэтаў 15 розных прадстаўнікоў іспанскай галіны Габсбургаў. На кожнага даводзілася ад 2 да 6 выяваў; пры гэтым даследчыкі прасачылі за тым, каб на кожнага партрэтыста знайшлося гістарычнае сведчанне пра тое, што ён сапраўды сустракаўся з адлюстраванай персонай.
Затым навукоўцы запрасілі 10 сківічна-тваравых хірургаў, якія павінны былі незалежна адзін ад аднаго паставіць ацэнкі асобам на партрэтах па 18 розных прыкметах. Прыкметы ставіліся да дзвюх групах. Першая — напрыклад, востры кут паміж падбародкам і горлам або неглыбокая разора паміж ніжняй губой і падбародкам — павінны былі сведчыць пра мандыбулярны прогнатызм (высунутую ніжнюю сківіцу). Другая — напрыклад, выяўленыя насагубных зморшчын або вачэй навыкат — служылі прыметамі максілярнай Гіпаплазіі (недаразвіцця верхняй сківіцы).
Кожны прадстаўнік Габсбургаў атрымаў ад кожнага хірурга 0 або 1 бал за кожную прыкмету. Максімальна яны маглі зарабіць 11 балаў за верхнюю сківіцу і 7 — за ніжнюю. У сярэднім Габсбургаў ацанілі ў 3,6 і 2,4 балаў адпаведна, самы вялікі вынік быў 5 і 6 балаў. Пры гэтым сумарныя балы за сківіцы значна карэлявалі адзін з адным (p = 0.003), што, верагодна, кажа пра тое, што «габсбургская сківіца» сапраўды ўспадкоўваецца як сукупнасць змены двух сківіц, проста ў розных людзей асаблівасці іх будовы могуць сустракацца ў розных спалучэннях .
Затым навукоўцы падлічылі каэфіцыенты імбрыдынгу — ступень сваяцтва і колькасць агульных генаў — для розных прадстаўнікоў дынастыі і пабудавалі залежнасць розных элементаў «Габсбургскай сківіцы» ад гэтых каэфіцыентаў. Яны выявілі, што абедзве групы прыкмет — і недаразвіццё верхняй сківіцы, і разрастанне ніжняй — карэлююць са ступенню імбрыдынгу, аднак толькі для ніжняй сківіцы гэтая залежнасць была статыстычна значная (p = 0.04).
На падставе сваіх дадзеных даследчыкі заключылі, што «габсбургская сківіца» сапраўды звязана з блізкароднаснымі шлюбамі ўнутры дынастыі. У сваю чаргу, гэта азначае, што яна не можа перадавацца па аўтасомна-дамінантным прынцыпе, паколькі ў такім выпадку ступень яе выяўленасці не залежала б ад ступені імбрыдынгу: бацькі перадавалі б яе сваіх дзецям па-за залежнасці ад таго, з кім уступаюць у шлюб.
Такім чынам, механізм атрымання ў спадчыну — аўтасомна-рецэсіўны, то бок прыкмета выяўляецца толькі пры наяўнасці двух аднолькавых варыянтаў гена. А вось якія гены адказваюць за такія рысы асобы, даследчыкам яшчэ трэба высветліць.
Наколькі блізкароднасных шлюбы распаўсюджаныя сёння, складана падлічыць дакладна. Напрыклад, аўстралійскія навукоўцы падлічылі, у Вялікабрытаніі ад іх нараджаецца па меншай меры адно з 3652 дзяцей. У той жа час, іншыя генетыкі скарысталіся дадзенымі па закрытай суполцы, каб заявіць, што небяспека блізкароднасных шлюбаў пераацэненая.
Паводле nplus1.ru