Гістарычны будынак школы ў Берштах на Гарадзеншчыне чакае аўкцыён ці бульдозер

«Гроднасельбуд», уласнік будынку былой Берштаўскай школы Шчучынскага раёну, плануе рыхтаваць цяпер занядбаны будынак для продажу. Школа на працягу дзесяці год зачыненая, зарасла хмызняком і нікім не выкарыстоўваецца, хаця знаходзіцца на беразе цудоўнага возера ў Берштаўскай пушчы.

Сярод жыхароў Берштаў пайшлі чуткі, што школу хочуць зруйнаваць. Мясцовых людзей гэта зачапіла. У Берштах жыве палітык Аляксандар Мілінкевіч, які змясціў у сеціве здымкі школы. Ён паведаміў, што гэты будынак — адзін з помнікаў мясцовай гісторыі.

Будынак памятае даваенны беларускі рух

Паводле Мілінкевіча, драўляны будынак выдатна захаваўся. Ён з «венскімі вокнамі», з высокім 4-х схільным дахам, на беразе вялікага возера жывапіснай Берштаўскай пушчы. Будынку сёлета спаўняецца 80 гадоў, ён памятае апошнія падзеі шырокага даваеннага беларускага руху на Гарадзеншчыне, калі на адкрыцці гэтай школы ў 1937 годзе насуперак жаданням улады ад адукацыі берштаўская моладзь паставіла не польскі спектакль, а купалаўскую «Паўлінку».
— Тут чытаў свае вершы жыхарам вёскі апошні народны паэт Беларусі Рыгор Барадулін... Кім мы будзем, калі застанемся без памяці? — пытаецца Аляксандар Мілінкевіч.

Тут месца гістарычнае

Гарадзенскі гісторык Сяргей Токць, які напісаў кнігу пра гісторыю Берштаў, сам скончыў гэтую школу. Ён удакладняе, што будынак Берштаўскай школы быў пабудаваны ў 1902 годзе і функцыянаваў як рамесніцкае вучылішча яшчэ ў царскай Расіі. Потым неаднойчы перабудоўваўся і быў зроблены вельмі дыхтоўна. За савецкім часам тут мясцілася сярэдняя школа, у 90-я — базавая, але дзесяць год таму яе закрылі.
— Гэта была апошняя вясковая інстытуцыя, на якой трымаліся Бершты, бо ўжо закрылі шпіталь, у іншую вёску перанеслі сельсавет, засталіся толькі крама і клуб, — з жалем кажа Токць.
Паводле гісторыка, у цывілізаванай краіне ў такім месцы, на беразе возера, такі будынак набыў бы прыватнік і зрабіў там нешта кшталту гатэля, а тут школа належала розным арганізацыям, але ніхто нічога за дзесяць год так і не зрабіў. Токць нагадвае, што ў Берштах не толькі прыгожая прырода для адпачынку, але і багатая гісторыя: ён узгадвае, што Магдэбургскае права для Горадні таксама было падпісана ў Берштах.
— Тут месца яшчэ і гістарычнае, але ў нас ўсё зроблена так, што нават калі нешта і ёсць, то ніхто не ведае, як гэта выкарыстаць. У мяне ёсць надзея, што школа ўсё ж так і застанецца стаяць, спадзяюся, што ўласнікі не знойдуць сродкаў на тое, каб яе разабраць, бо за 10 год з ёй так ніхто нічога і не зрабіў.

Сельсавет напіша прадпісанне

Старшыня Астрынскага сельсавету Ганна Бекіш распавяла, што сама бачыла, у якім стане знаходзіцца будынак школы, яна збіраецца напісаць прадпісанне ўласнікам, каб вялі належны догляд за тэрыторыяй. Паводле яе, уся праблема ў тым, што ніхто цяпер не мае грошай на тое, каб трымаць падобныя будынкі ў належным стане.
— У нас у Астрына ёсць больш цікавыя будынкі, якія таксама нікому непатрэбныя, бо на іх утрыманне папросту няма сродкаў, а без грошай нічога не зробіш,— падводзіць вынік размовы Ганна Бекіш.

Уласнікі: Будзем прадаваць

Намеснік генеральнага дырэктара «Гроднасельбуда» Дзмітры Біч патлумачыў, што будынак былой школы развальваць ніхто не збіраецца. Маўляў, займаемся прыборкай тэрыторыі і будзем выстаўляць на продаж, кажа ён:
— Мы набывалі яе, каб зрабіць тут базу адпачынку для сваіх працаўнікоў, але час такі, што мы не можам інвеставаць у падобныя праекты, не стае на гэта сродкаў.

У сеціве пачалося абмеркаваньне праблемы, людзі пішуць, што падобных старых будынкаў у Беларусі не адзінкі і нават не дзясяткі, іх тысячы і яны бясследна знікаюць.
Паводле svaboda.org