Былы кіберзлачынца: Стараюся дапамагчы ўсім, хто звяртаецца

Сяргей Паўловіч правёў 10 гадоў за кратамі за кіберзлачынства. Падчас зняволення напісаў кнігу «Як я скраў мільён. Споведзь кардэра, які раскаяўся», у якой апісаў працу сілавікоў у Беларусі, турэмныя будні і асабістыя перажыванні. Мы пагутарылі з Сяргеем пра яго мінулае, пра кнігу, любоў да Радзімы і дабрачыннасць.

У віртуальным свеце беларус Сяргей Паўловіч вядомы як Police Dog, panther [757], Fallen Angel, diplomaticos. У жніўні 2009 года быў асуджаны на дзесяць гадоў турэмнага зняволення за кіберзлачынства. Годам раней Паўловіч згадваўся ў ліку адзінаццаці фігурантаў «найбуйнейшага крадзяжу персанальнай інфармацыі за ўсю гісторыю ЗША». Тады былі скрадзеныя дадзеныя ўладальнікаў 170 мільёнаў крэдытных картак і каля 40 мільёнаў долараў.
Зараз Паўловіч мае некалькі бізнес-праектаў, ютуб-канал «Людзі-pro» з больш за сто тысячаў падпісчыкаў, у якім сустракаецца з цікавымі героямі. Нядаўна Сяргей узяў інтэрв'ю ў беларускага хакера з СМА (спінальная цягліцавая атрафія) Максіма Сямашкі. Як аказалася, Паўловіч звязаны з многімі дабрачыннымі праектамі, адзін з якіх – праект «Геном», што дапамагае людзям з такімі генетычнымі захворваннямі, як БАС і СМА.


— Сяргей, я прачытала вашу кнігу на адным дыханні па шляху ў Кіеў. Ужо прайшло шмат гадоў з тых падзей. Вы прыгадваеце час зняволення?
— Успамінаю цяпер у асноўным калі адсылаю каму-небудзь з блізкіх перадачу ў зону. У першыя гады тры пасля вызвалення снілася пастаянна, што я зноў туды трапіў і з нейкімі вялікімі тэрмінамі. Ну, і ў інтэрв'ю часам, калі нагадваю камусьці з герояў майго канала «Людзі PRO» аб тым, што іх дзеянні незаконныя, хоць яны былі ўпэўненыя, што паколькі «не крадуць у Расіі, а толькі ў Амерыцы, знаходзячыся ў Расіі», то турма іх ніколі не закране.
— Наколькі хутка была напісана кніга?
— За тры з паловай гады. Пры гэтым мусара ў лагеры некалькі разоў забіралі ў мяне чарнавікі, але частка кнігі была захавана ў мяне ў галаве, а частка на электронных носьбітах (тэлефонах), за якія я перыядычна сядзеў у ізалятарах.
— Ваша кніга стала праблемай для каго-небудзь з дзяржаўных структур? Для пракурора, следчага або адваката? — Не стала, хутчэй наадварот: па ёй выкладаюць барацьбу з кіберзлачыннасцю не ў адной дзесятцы ВНУ СНД. Самі выкладчыкі рэкамендуюць студэнтам.

— Можа быць пытанне не карэктнае, але якія асноўныя рэчы для сябе выразна зразумелі ў зняволенні?
— Што не х... займацца крыміналам, калі ты можаш зарабляць легальна нават больш. Яшчэ тое, што 90% людзей, на строгім рэжыме дакладна, гэта ў прамым сэнсе «адкіды грамадства», з якіх ніколі нічога талковага не выйдзе. Ну і, зразумела, што наша турма нікога не выпраўляе.
— Якія кнігі вы чыталі, калі адбывалі тэрмін? — Розныя. Шмат па бізнесе, шмат эзатэрыкі кшталту Ошо і Кехо, некалькі хрысціянскіх. Я ўсё не пералічу, вядома, але раю «Матылёк» Анры Шарьера, «Асуджаны пажыццёва» Маркуса Кларка, «Блок 9/11. Выйсця няма» П'еро дэльі Антонам, «Залатую будучыню» Ошо і «Квантавы воін»Джона Кехо.
— Апішыце вашае жыццё пасля вызвалення. У чым вы змяніліся? — Я і ў турме амаль увесь час быў на сувязі, а калі няма на сувязі апошнія некалькі гадоў, то шмат чытаў кніг і сучасных часопісаў, больш за мяне наўрад ці хтосьці выпісваў.  Змяніўся ў тым, што цяпер у мяне няма «пантоў»: я спакойна апранаюся ў Zara і Pull & Bear, часам заходжу ў second-hand, і езджу на метро і таксі (у Маскве інакш і не атрымаецца). Ну і дабрэй стаў, ці што, сентыментальнасць дакладна (спішам гэта на ўзрост). А так, яшчэ я зараз імкнуся зразумець кожнага чалавека і апраўдаць яго ўчынак, таму што згодна з кнігай Піліпа Зімбардо «Цень Люцыпара або чаму добрыя людзі ператвараюцца ў зладзеяў», ніколі нельга судзіць чалавека ў адрыве ад сітуацыі: на яго месцы, у той час, у тых абставінах і асяроддзі 90% з нас зрабілі б так жа.
— Ці былі пасля вызвалення выклікі ў міліцыю?
— Не, не было, але, па-першае, я і не даваў нагоды. А па-другое, практычна адразу ж з'ехаў. Проста, каб не азірацца ўвесь час і не жыць у страху магчымай праслушкі, сачэння і гэтак далей. Пра што ні грама не шкадую.
— Вам прапаноўвалі супрацоўніцтва з МУС ці КДБ?— Не, гэта распаўсюджаны міф. Ні ў адной краіне свету не прапаноўваюць супрацоўніцтва былым злачынцам, нават калі іх навыкі вельмі моцныя. Бываюць рэдкія выключэнні, але і там ім адводзіцца выключна роля пазаштатнага стукача.
— Як вы ставіцеся да Беларусі? Вы можаце сказаць, што любіце сваю краіну?— Краіну люблю, але шкада, што ў яе руля не тыя людзі. І гэта тычыцца не толькі прэзідэнта, але і ўсяго атачэння. Людзей, якія прымаюць законы, па якіх мы жывем, дэкрэты аб дармаедах і іншую х..., пры гэтым самі жывуць у катэджах ў Драздах па $ 2 млн, і сумленне іх чамусьці не грызе. Асабліва мяне забівае, калі падчас маіх інтэрв'ю размова заходзіць пра палітыку, госці выдаюць фразу «А хто, калі не ён?» у дачыненні да Лукашэнкі ці Пуціна. Божа, ды я сваіх сяброў з дзясятак назаву, хто лепшы, больш адукаваны, развіты ва ўсіх сферах, паездзіў па свеце, валодае шырокім кругаглядам, пры гэтым не ірвачы і з добрым сэрцам. Яшчэ мяне моцна раз'юшвае, што законы ў Беларусі павінны выконваць толькі простыя грамадзяне, нікога ж з тых, хто пры ўладзе, яны не датычацца. Гэта што ў самой краіне, што за кратамі. Ад цябе патрабуюць выканання кожнага пункта «Правілаў унутранага распарадку», але пры гэтым твае правы ніколькі не выконваюць. У такой краіне я жыць і працаваць дакладна не хачу.
— Чаму для вас важная дабрачыннасць?— Ну, не тое каб вельмі, але стараюся дапамагчы ўсім, хто звяртаецца. Камусьці справай, больш парадай. Але часу з кожным днём усё менш, і трэба неяк пераходзіць да сістэмнай дабрачыннасці, даваць вуду, а не рыбу.
Чаму для мяне гэта важна? Мне здаецца, калі людзі перастануць задаваць гэтае пытанне, у свеце стане нашмат менш зла.
— А ў Беларусі дабрачыннасць працуе? Ці трэба нешта мяняць?— На ўзроўні людзей — працуе, але не так, як, дапусцім, у Амерыцы. І гэта зразумела: не можа чалавек нешта аддаваць іншым, калі ў яго самога нічога няма і ён вымушаны з раніцы да ночы працаваць на заводзе, каб проста пракарміць сябе і дзяцей. Дабрачыннасць і дапамога іншым — гэта крыху на іншым узроўні патрэбаў па Маслоў.  На ўзроўні кампаній — не магу судзіць аб'ектыўна, але, наколькі я памятаю, законы РБ не прадугледжваюць падатковых ільгот і вылікаў за дабрачыннасць, таму буйныя кампаніі ёй і не займаюцца. Для таго, каб чымсьці дзяліцца з людзьмі, у чалавека павінны быць зачыненыя базавыя патрэбы. Калі ў цябе самога няма нечага, табе і няма чаго аддаваць. Зразумела, што ёсць выпадкі бескарыслівага служэння людзям, але гэта крыху іншае. Для культуры дабрачыннасці патрэбна высокая эканоміка.
— Каму ў апошні раз вы дапамаглі?— Цяжка ўспомніць нейкі асобны выпадак, я ўвесь час камусьці ў чымсьці дапамагаю, але ад імя сваёй кампаніі SecretDiscounter.com мы супрацоўнічаем з трыма дабрачыннымі фондамі, два з якіх беларускія, і дапамагаем як самі, так і нашы карыстальнікі, якія пераводзяць частку атрыманага ад нас кэшбэка за свае пакупкі на дабрачыннасць.
— Як гэта — калі ў цябе мільён долараў?— У мяне ніколі не было мільёна адразу. Так, па 200-300к кэшам было. Ды ніяк, проста не глядзіш на кошты ў рэстаранах (у буціках усё яшчэ глядзіш) і не думаеш, як набыць хлеб надзённы, займаешся толькі тым, што падабаецца.
— Як лічыце, усё і ўсіх магчыма купіць? Чаго немагчыма купіць?— Нельга купіць беларускі суд па артыкуле за наркотыкі (смяецца). Яшчэ немагчыма купіць каханне (толькі секс), павагу і здароўе. Астатняе — можна. 
— Вы добра разбіраецеся ў людзях?— Не тое, каб вельмі, але пасля турмы стаў нашмат лепш.
— Чаго чалавеку вы ніколі не даруеце?— Калі ён падонак па сваіх паводзінах. А так подласці, напэўна, здрады.
— Вы даравалі тым, хто вас здаў?
 — Так, дараваў.