«Я шчаслівая, што дажыла да таго моманту, калі моладзь перастала баяцца і пачала змагацца за свае правы»

74-гадовая Ядвіга Рай не прапусціла ніводнага нядзельнага маршу

Кожную нядзелю Ядвіга Іванаўна ўдзельнічае ў сталічным маршы, не прапусціла ніводнага. Нязменная кепка з "Пагоняй" і два сцяжкі ў руцэ: гістарычны і афіцыйны. У такім выглядзе Ядвігу ўжо паспелі зафіксаваць карэспандэнты "Нашай Нівы" і дзяржсмі.
Пра сустрэчу з журналістамі дзяржаўнага тэлеканала Ядвіга Іванаўна ўспамінае з усмешкай:
— У тую нядзелю я ішла на марш разам з жанчынамі майго ўзросту, воддаль стаяў малады мужчына з мікрафонам. Мае спадарожніцы трымалі ў руках бел-чырвона-белыя сцяжкі, гэта хутка прыцягнула ўвагу рэпарцёра. Падышоў і пачаў пытацца: дзе ўзялі, каму прадаеце? Я ўжо не вытрымала, падышла, каб абараніць жанчыну, бо яна нічога не прадавала.
Пераключыла яго ўвагу на чырвона-зялёны сцяг, кажу: "Вы паглядзіце, як непісьменна тут падабраны арнамент. Няўжо наш гістарычны сцяг чымсьці горш?" Ён слухаў мяне, здалося, з цікавасцю, а ў канцы нават параіў берагчы сябе. Думаю, людзі з дзяржаўнага тэлебачання ўсё разумеюць. Звычайна я не гляджу тэлевізар, але тут стала цікава. Я меркавала, што размову са мной яны выражуць, так і здарылася. А ў сюжэт трапіў нецвярозы мужчына з бел-чырвона-белым сцягам. Так, гэта нядобра, але каго толькі ні знойдзеш у гэтым шматтысячным натоўпе! Я бачыла гэтага маладога чалавека, але не падышла, таму што спяшалася. Так і хацелася сказаць: "здымі з плячэй чысціню".
У кватэры Ядвігі Іванаўны велізарная колькасць кніг. Акрамя таго, што жанчына працавала бібліятэкарам, яна выдае і ўласныя зборнікі вершаў. Працуе Ядвіга Іванаўна на ноўтбуку, а таксама наведвае онлайн-курсы і старанна вучыцца.
— Мая першая адукацыя — бібліятэкар-бібліёграф, таму і ў сям'і заўсёды была цікавасць да кніг, пасля пераезду мы іх пераносілі цэлымі стосамі. Цяпер яны паўсюль, нават у дачкі на балконе цэлая шафа. Пазней мяне сагітавалі і я атрымала другую адукацыю — патэнтазнаўца. Такім чынам, я заўсёды сутыкалася з чымсьці новым: бібліятэка — новыя кнігі, патэнтазнаўства — новыя вынаходкі. Усё жыццё сустракаю цікавых людзей.
Знаёмая Ядвігі Іванаўны нават напісала ёй карціну.
— На малюнку я трымаю ў руках кнігу — незразумела, чытаю яе сама ці паказваю ўсім свеце, а бо ў той час у мяне ні аднаго зборніка яшчэ не выйшла! — расказвае Ядвіга Іванаўна.
— У 1965 годзе, калі нарадзіўся старэйшы сын, я зацікавілася педагогікай і псіхалогіяй, нават цяпер вельмі сур'ёзна вучуся. Вывучаю сямейна-сістэмную тэрапію, наведваю онлайн-курсы. Усе навіны даведаюся з YouTube, а тэлевізар гляджу, толькі калі хачу даведацца, наколькі далёка зайшла хлусня.
Я пішу вершы ўжо 10 гадоў, выдала некалькі ўласных зборнікаў і на гэтым не планую спыняцца. Усё часцей знаходжу ў сваіх даўніх радках адлюстраванне сучасных падзей. Усё-такі беларусы вялікія малайцы. Цяпер я ўсё больш пачынаю ганарыцца сваім народам!
Тое, што адбываецца цяпер, — гэта нешта неверагоднае. Я вельмі шчаслівая, што дажыла да таго моманту, калі моладзь перастала баяцца і пачала змагацца за свае правы — гэта ўжо новае пакаленне вырасла. У 1994 годзе я была назіральніцай на выбарах, з тых часоў захоўваю сцяжок з шэсцяў таго года, ён ужо зусім выцвеў. Тое, што я адчула 26 гадоў таму, зараз адбываецца ў сэрцах тысяч людзей.
Рэагуюць на Ядвігу Іванаўну па-рознаму. У асноўным мінакі ўсміхаюцца, махаюць і кажуць кампліменты.
— Дурніца старая! — крыкнула насустрач Ядвізе Іванаўне жанчына ў зялёным хустцы, выгляд у яе быў вельмі сур'ёзны. Актывістка толькі ўсміхнулася.
— Я не трымаю зла на такіх людзей. Калі кажа падобнае іншым, значыць, сама не вельмі разумная. Людзі радуюцца, калі бачаць сваіх аднадумцаў, прыемна дарыць іншым пазітыў. Мы не павінны варагаваць паміж сабой, якога меркавання б ні прытрымліваліся. Памятаю, як наша калона сустрэлася на праспекце Незалежнасці з калонай прыхільнікаў Лукашэнкі — ніхто нікога не абражаў, мы проста мірна разышліся ў розныя бакі.
Менавіта пасля гэтага выпадку я стала хадзіць з двума сцяжкамі — гэта сімвал аб'яднання ўсяго народа, хоць лічу, што называць Лукашэнку "бацька" — гэта няправільна. Бацька ў людзей толькі адзін — Гасподзь Бог. Вядома, людзі бываюць розныя, але негатыў я проста стараюся не заўважаць. Бывалі выпадкі, калі мяне нават абражалі, але я навучылася ніяк не рэагаваць на такіх людзей. Дзеці і ўнукі мяне падтрымліваюць, але кожны раз вельмі перажываюць: падзеі цяпер немагчыма прадказаць. Пакуль мяне не чапаюць, ды і за што? Я ж проста гуляю!
Ядвіга Іванаўна лічыць, што падыходзіць да ўсіх пытанняў трэба з пазітывам. Яна з усмешкай разглядае свае фатаграфіі ў альбоме: "Ой, якая я тут Маладая — усяго 50!" Усё жыццё жанчына актыўна займалася спортам, падарожнічала па свеце, займалася любімай справай.
— Жыццё — гэта гумар і гульня, але гульня бывае вельмі сур'ёзнай. Калі мы граем, то выпускаем наш крэатыў! Вы паглядзіце, з якімі плакатамі цяпер выходзяць людзі на маршы — гэта ж сапраўднае народнае творчасць!