За што мы любілі і ненавідзелі Берлусконі

Легендарны лідэр Італіі сканаў сёньня ў міланскім шпіталі пасьля працяглай хваробы. За насычанае жыцьцё ён здабыў безьліч прыхільнікаў і процьму ворагаў. Палітычныя дасягненьні і правалы Сільвіё мы згадалі ў разьвітальным матэрыяле.

Сільвіё Берлусконі, італьянскі медыямагнат і тройчы прэм'ер-міністр Італіі, заўсёды быў фігурай, ахутанай спрэчкамі. Некаторыя бачаць у ім харызматычнага лідэра, які кінуў выклік усяму, каб дасягнуць вяршыні ўлады. Іншыя, аднак, лічаць яго ўвасабленьнем эгаістычнай палітычнай клясы, сымбалем адмовы адстойваць маральныя і этычныя каштоўнасьці ў палітыцы. Давайце паглыбімся ў выпадкі, якія прывялі да таго, што значная частка грамадзтва ставілася да Берлусконі непрыхільна.

Па-першае, гэта было яго відавочнае ігнараваньне канфлікту інтарэсаў. Берлусконі быў уладальнікам Mediaset, найбуйнейшага прыватнага вяшчальніка Італіі. Ён, відавочна, маніпуляваў СМІ ў сваіх інтарэсах. Ён меў беспрэцэдэнтную ўладу, якой палітык не павінен валодаць. Гэта было падобна на тое, што ён валодаў гульнёй і быў суддзёй адначасова. Безумоўна, гэта была відавочная непавага да дэмакратычнага прынцыпу стрымліваньня і процівагі. Такое становішча выклікала шмат у каго жах перад небясьпекай неўтаймаванай манаполіі ў СМІ.

Затым зьявіліся абвінавачаньні ў карупцыі. Берлусконі быў уцягнуты ў амаль бесперапынную серыю юрыдычных праблемаў. Сюды траплялі абвінавачаньні ў хабарніцтве, махлярстве з падаткамі і змове з мафіяй. Скандал Bunga Bunga, дзе яго абвінавацілі ў правядзеньні сэкс-вечарынаў і эксплюатацыі непаўналетніх паненак, зьяўляецца, бадай, самым вядомым, які моцна запляміў яго рэпутацыю. Гэта былі не проста асабістыя няўдачы, але, відаць, былі індыкатарамі глыбока ўкаранёных праблемаў у італьянскай палітычнай сістэме.

Мабыць, самай крытычнай няўдачай Берлусконі была яго няздольнасьць эфектыўна вырашаць сыстэмныя праблемы Італіі. Падчас яго знаходжаньня на пасадзе прэм’ера эканоміка краіны перажывала цяжкасьці, дзяржаўная пазыка павялічвалася, а ўзровень беспрацоўя лез угару. Нягледзячы на тое, што Берлусконі неаднаразова абіраўся, ён не змог правесьці значныя рэформы або спрыяць устойліваму росту італьянскай эканомікі. Шматлікія італьянцы ўбачылі ў гэтым здраду сваім надзеям на будучыню, дзе Італія будзе квітнець, а ўсе італьянцы — разам зь ёю.

 Больш за тое, нахабныя, часта ксенафобскія выказваньні Берлусконі пакінулі горкі прысмак. Яго публічныя паводзіны лічыліся непрыстойнымі для прэм'ер-міністра, што яшчэ больш пагоршыла яго імідж.

Правальнай была прапанова Берлусконі аб палітычнай рэформе ў 2009 годзе. Ён спрабаваў абмежаваць уладу судовай сістэмы, якая, як ён сьцьвярджаў, была прадузятая ў адносінах да яго. Яго спробы прыняць законы, якія забясьпечвалі б яму імунітэт ад судовага перасьледу падчас знаходжаньня на пасадзе прэм’ера, былі ўспрынятыя як абраза дэмакратыі. Такія спробы былі расцэненыя як небясьпечнае парушэньне падзелу ўладаў.

У зьнешняй палітыцы Берлусконі часта супярэчыў хаўрусьнікам Італіі. Ён быў вядомы сваімі блізкімі адносінамі з расейскім прэзідэнтам Пуціным. Пару часта бачылі разам на публічных мерапрыемствах як у Расеі, так і ў Італіі, дзе яны ўдзельнічалі ў розных мерапрыемствах — ад рыбалкі да начных вечарынаў.

Аднак гэтае блізкае сяброўства выклікала здзіўленне ў палітычных колах, асабліва ў Эўразьвязе і НАТА, дзе дзеяньні Пуціна, асабліва ў дачыненьні да Украіны і анэксіі Крыма, разглядаліся як наўпроставы выклік нормам міжнароднага права і бясьпекі.

Берлусконі часта выступаў у якасьці абаронцы Расеі ў Эўразьвязе. Ён быў супраць рашэньня ЭЗ аб увядзеньні санкцый супраць Расеі пасьля анэксіі Крыма ў 2014 годзе. Сільвіё сцьвярджаў, што ізаляцыя Расеі не ў інтарэсах Эўропы. Шмат кім гэта было расцэнена як здрада калектыўнай пазыцыі ЭЗ па гэтым пытаньні.

Былі таксама абвінавачаньні, хаця і недаказаныя, што асабістыя і фінансавыя інтарэсы Берлусконі былі галоўным фактарам яго сяброўства з Пуціным. Яго бізнэс-імперыя мела вялікія інвестыцыі ў Расеі, і крытыкі абвінавацілі яго ў выкарыстаньні свайго палітычнага становішча ў асабістых інтарэсах.

Ужо ў якасьці прыватнай асобы, а не прэм’ера, Берлусконі наведаў акупаваны Крым у 2015 годзе, дзе сустрэўся з Пуціным.

У 2009 годзе Берлусконі наведаў Менск, дзе сустрэўся з Лукашэнкам. Ён стаў першым кіраўніком заходняй краіны за 15 гадоў, хто наважыўся пабываць у Беларусі.

Яго першапачатковая падтрымка лівійскага дыктатара Муамара Кадафі да арабскай вясны таксама была вельмі спрэчнай.

Няслушныя крокі Берлусконі ў зьнешняй палітыцы ўмацавалі яго вобраз як лідэра, які аддае перавагу асабістым адносінам перад стратэгічнымі інтарэсамі Італіі.

Берлусконі адстойваў жорсткія іміграцыйныя законы, што прывяло да росту напружанасьці ўсярэдзіне краіны. Гэтая палітыка прыводзіла да абвінавачаньняў у парушэньнях правоў чалавека.

Посьпехі Берлусконі

Яго харызма ў спалучэньні з уладай у сродках масавай інфармацыі забясьпечыла яму магчымасьць заставацца значнай палітычнай фігурай на працягу дзесяцігодзьдзяў.

Берлусконі быў майстрам камунікацыі, часта карыстаўся простай, блізкай да разуменьня большасьцю мовай, меў выдатнае пачуцьцё гумару, што падабалася італьянцам. Яго неверагодная асоба знайшла водгук у грамадзтва, якое стамілася ад традыцыйнай палітычнай клясы.

Берлусконі таксама быў дасьведчаным бізнэсоўцам. Першапачатковы посьпех Берлусконі зьвязаны з імклівым узьлётам у сьвеце бізнэсу. Ён пачаў з малога будаўнічага прадпрыемства ў прыгарадзе Мілана. А пасьля пабудаваў медыяімпэрыю з нуля, а потым пашырыў яе ў іншых сектарах, у тым ліку ў футболе, калі набыў «Мілан».

Пры яго кіраўніцтве гэты футбольны клюб 8 разоў станавіўся чэмпіёнам Італіі, а таксама 5 разоў перамагаў у Лізе Чэмпіёнаў. Такога посьпеху міланскі клюб наўрад ці атрымае ў будучыні.

Яго багацьце і посьпех у прадпрымальніцтве надалі Берлусконі аўру кампетэнтнасьці і лідэрства.

Яго выхад у палітыку ў 1994 годзе быў настолькі ж ашаламляльным, наколькі і нечаканым. Паколькі традыцыйныя партыі Італіі дыскрэдытавалі карупцыйныя скандалы, Берлусконі скарыстаўся момантам. Яго новая партыя Forza Italia перамагла на ўсеагульных выбарах праз некалькі месяцаў пасьля свайго стварэньня.

На палітычнай арэне Берлусконі ўзначальваў урад, які даўжэй за ўсё працаваў у пасьляваеннай Італіі. Берлусконі займаў пасаду прэм'ер-міністра Італіі ў агульнай складанасьці дзевяць гадоў. Ён прынёс пэўную стабільнасьць у неспакойны палітычны ляндшафт Італіі. Берлусконі таксама праводзіў значныя зьмены ў палітыцы, такія як пэнсійная рэформа і зьмены ў працоўным заканадаўстве, якія лічыліся неабходнымі, хаця і супярэчлівымі крокамі для мадэрнізацыі італьянскай эканомікі.

Больш за тое, Берлусконі шанавалі яшчэ і за яго бясспрэчны нацыянальны гонар. Ён быў вядомы прасоўваньнем культурнай і гістарычнай спадчыны Італіі на сусьветнай арэне, і шматлікія італьянцы ганарыліся яго праявамі патрыятызму.

Яго жорсткая рыторыка і палітыка ў дачыненьні да злачыннасьці былі ўспрынятыя як вельмі неабходныя меры для падтрыманьня грамадзкага парадку і нацыянальнай бясьпекі.

Нягледзячы на крытыку, нельга адмаўляць, што Сільвіё Берлусконі пакінуў значны і вялізны сьлед у гісторыі Італіі.

Наперад, Італія! — далей без Берлусконі.