Ударылі кулаком у вока, рассеклі галаву. Траўмы пасля жорсткіх затрыманняў 11 кастрычніка

Паводле звестак МУС, 11 кастрычніка падчас пратэставых акцый было затрымана больш за 700 чалавек. Па словах відавочцаў, затрыманні адбываліся нашмат больш жорстка, чым у папярэднія нядзелі. У выніку некаторым удзельнікам маршу ў Мінску — і нават выпадковым мінакам — спатрэбілася шпіталізацыя. TUT.BY пагаварыў з маладымі людзьмі пра тое, як яны былі затрыманыя і з якімі траўмамі апынуліся ў бальніцы.

«На падлозе ў аўтазаку ляжалі бел-чырвона-белыя сцягі, прымушалі пра іх ісці»Увечары 11 кастрычніка і ў ноч на 12-га ў бальніцу хуткай медыцынскай дапамогі ў Мінску было шпіталізавана больш за 10 чалавек. Некаторыя з іх пасля абследавання і апрацоўкі ран змаглі пайсці дадому, астатнім спатрэбілася шпіталізацыя.

Міхаіл пасля нядзельнага маршу практычна перастаў бачыць на адно вока. Яму 20 гадоў, ён працуе на заводзе. Маладога чалавека затрымалі на вуліцы Кальварыйскай, адвезлі ў Маскоўскае РУУС, адкуль яго шпіталізавалі з траўмай вока і хрыбетніка. Што з ім сапраўды, Міхаіл пакуль не ведае: трэба дадатковае абследаванне.
— Мяне затрымалі ў гадзін 16 ці пазней. Уся калона [дэманстрантаў] ішла па мосце, мы вырашылі павярнуць направа, каб сысці, — і ў гэты момант пачаліся затрыманні. Я стаў уцякаць, але трапіўся. Падчас затрымання мяне збілі. Трымаўся за нейкія парэнчы, але хтосьці з супрацоўнікаў пачаў цягнуць і «адарваў» мяне, заламалі рукі за спіну. Я ішоў тварам у зямлю, таму не бачыў, хто мяне біў. Але ў працэсе білі і дубінкамі, і рукамі.
Пасля Міхаіла даставілі ў Маскоўскае РУУС, там яго агледзелі медыкі і сказалі, што патрэбна шпіталізацыя.
— Па выніку ў мяне нешта са спінай, закрытая ЧМТ сярэдняй ступені цяжкасці. І правае вока вельмі дрэнна бачыць: у яго ўдарылі кулаком. Што з ім, пакуль не ведаю. Сёння пераводзяць у іншую клініку.
Данііла (ён адмовіўся ад фота- і відэаздымкі. — Заўвага. TUT.BY) затрымалі пасля 17 гадзін недалёка ад станцыі метро "Пушкінская". На той момант, успамінае ён, масавай акцыі пратэсту ў тым раёне ўжо не было. Падчас «этапавання ў аўтазаку», распавядае малады чалавек, яго збілі. У БХМД яго даставілі з закрытай ЧМТ і ранкамі на твары.

— Затрымлівалі мяне супрацоўнікі ў цывільным адзенні, з дубінкамі, хто-то быў у шлеме, хтосьці — у чахле ад бронекамізэлькі, у масках і балаклавах. Пры затрыманні ніхто не сказаў, хто і чаму гэта робіць. Проста скруцілі, завялі ў бус, потым этапавалі ў аўтазак. Перад гэтым усіх сфатаграфавалі. Усярэдзіне на падлозе ляжалі бел-чырвона-белыя сцягі, прымушалі пра іх ісці.
— Прайшліся?
— Спрабаваў абыходзіць, але там асабліва не цырымоніліся, проста цябе штурхалі — і ўсё. У самым аўтазаку нічога не казалі, проста біў чалавек у цывільным — па твары і нагах. Рукамі. У пальчатках ці не — не ведаю: мне залілі вочы пярцовым газам, асабліва не разглядзеў.
Пасля гэтага, як расказвае Данііл, яго прывезлі ў Ленінскае РУУС, «там ужо было нармальна». Пасля агляду медыкаў яго забрала хуткая: у хлопца дыягнаставалі закрытую ЧМТ, моцна падняўся ціск.

— Разам са мной павезлі яшчэ аднаго хлопца: у яго была разбіта галава, уся ў крыві. Сам адчуваю сябе зараз лепш. А ў той момант, вядома, не вельмі. Не мог стаяць на нагах, але і прысесці не атрымлівалася. Толькі спрабаваў павярнуцца — адразу пачыналася наймоцнае галавакружэнне. Наогул, не чакаў, што можа быць вось так. Усе папярэднія нядзелі былі затрыманні, але каб так білі ... Хоць мяркуючы па тым, што адбывалася днём на стэле, стала зразумела, што будзе не як звычайна.

«Гэта быў проста град удараў, а не адзін, два, тры. І твая задача проста абараняць галаву»

Андрэй — той самы хлопец, якога павезлі з Маскоўскага РУУС з разбітай і скрываўленай галавой. Бліжэйшы час ён правядзе ў хірургічным аддзяленні БХМД. Па словах Андрэя, яго «прынялі», як ён сам выказваецца, у раёне Кальварыйскіх могілак.

— Супрацоўнікі АМАП у гэты раз працавалі дастаткова жорстка. Дзяўчат чапалі, але не моцна, з хлопцамі працавалі па поўнай. То-бок, не глядзелі, як чалавек тут апынуўся, — проста бралі і вялі ў аўтазак. У нас выйшла так, што мы стаялі побач з дзяўчынамі. Каб іх не забралі, не давалі падступіцца. І яны пачалі актыўна працаваць.

— Што значыць — «актыўна працаваць»?

— Дубінкамі, кулакамі. Гэта быў проста град удараў, а не адзін, два, тры. І твая задача проста абараняць галаву. Яшчэ пускалі пярцовы газ, таму што бачылі, што проста так людзей не выдраць.

Пасля ўсяго таго, што адбылося, распавядае Андрэй, яму рассеклі галаву, «яна была ўся ў крыві».

— Трэба аддаць належнае супрацоўнікам, хутчэй за ўсё, унутраных войскаў. Не ведаю дакладна, таму што яны быў у масках, але відаць, што людзі старэйшага ўзросту, у іх была пісьменная гаворка. Яны ўбачылі, што ў мяне ўся галава ў крыві, і аказалі дапамогу. Хуткая дапамога, калі агледзела мяне ў РУУС, сказала, што трэба везці.

Лекары зафіксавалі ў Андрэя закрытую ЧМТ лёгкай ступені, выцятую рану цемянной вобласці, таксама ад удараў засталіся ўдары на спіне і назе.

— Шмат хто кажа, што такога ўзроўню гвалту не было са жніўня.

— За папярэднімі маршамі я звычайна назіраў з боку. А тут апынуўся ўвогуле ў замесе. Па словах відавочцаў не сказаць, што ўсё было як 9-11 жніўня, але было дастаткова жорстка.

«Які сэнс тлумачыць чалавеку, які штурхае цябе па галаве дубінкай, што ты не вінаваты?»

10 кастрычніка Яўгену споўнілася 22 гады. На наступны дзень ён збіраўся з сябрамі ў бары і планаваў працягнуць святкаванне дома. Зайшоў у краму, купіў неабходнае, але дадому так і не вярнуўся — патрапіў на Акрэсціна, а пасля ў бальніцу.

— Гэта адбылося на Лагойскім тракце, недалёка ад дома, калі разам з сябрам мы ішлі з крамы. Раптам выбеглі людзі ў чорным, я стаў уцякаць, мяне злавілі. Заламалі рукі, завялі ў бусік. Білі за кожны рух цела. Я трапіў пад іх удар.

— Вы спрабавалі растлумачыць, што ішлі дадому?

— Мне здаецца, яны білі не з мэтай высветліць, чаму я тут апынуўся. Абражалі, казалі, што я жывёла. Нейкі час яны каталіся, спрабавалі яшчэ кагосьці злавіць. У рэшце рэшт павезлі ў Фрунзенскае РУУС. Там нас «аформілі» і пасадзілі ў камеру, у якой, як зразумеў, толькі адно месца, але нас было шасцёра. Пасля гэтага павезлі на Акрэсціна.

На Акрэсціна, распавядае Яўген, яго агледзела медык і настаяла на выкліку хуткай дапамогі. Пазней лекары зафіксавалі ў яго чэрапна-мазгавую траўму, удар і ранкі каленяў, на рассечаную галаву наклалі швы.

— На Акрэсціна мы падпісалі пратакол аб адміністрацыйным правапарушэнні. Да нас прыйшоў мужчына ў цывільным і сказаў: «Ці ты падпісваеш пратакол, і мы выклікаем хуткую, або застаешся тут». Заставацца там не хацелася. У бальніцы я прайшоў абследаванне, зашыўся і нават ужо адчуваю сябе класна.

— Як вы сябе адчувалі ўчора?

— Вызначана некласна. Усё балела і да гэтага часу баліць. Але хоць бы паспаў тры гадзіны.

Яўген кажа, што калі яго справу перададуць у суд, то ён будзе спрабаваць даказаць сваю невінаватасць, хоць у поспех гэтага не верыць.

— Думаю, шанцаў мала.

Ягор — той самы сябар, які ішоў разам з Яўгенам з крамы. Яго, як аказалася, затрымалі раней за ўсіх.

— У тым раёне пратэстоўцы спынялі рух. Мы як раз пераходзілі дарогу, калі да іх сталі пад'язджаць бусы. Я спрабаваў уцячы, але не вельмі атрымалася. Мяне схапілі, закінулі ў гэты бусік, старанна паштурхалі дубінкай. Затым прывезлі ў РУУС, патрымалі там і перавялі на Акрэсціна.

У выніку «штурхання дубінкай» лекары зафіксавалі ў Ягора закрытую ЧМТ сярэдняй цяжкасці і гематомы, «як на тых фотаздымках з сінімі нагамі».

— Мяне затрымлівала двое ці трое чалавек, кінулі на зямлю на левы бок. Таму правы бок — сцягно, рука — цяпер баліць, па ім білі. Па твары і галаве таксама, але ўжо не памятаю, дубінкай ці нагамі. Гэта ўсё адбывалася хутка. Затым сталі біць мой тэлефон — паклалі на зямлю і пачалі яго таптаць. Праз некаторы час завялі Яўгена. Я ўжо ляжаў на падлозе, дакладна быў у крыві, таму што мяне прымушалі курткай выціраць яе з падлогі, «не пэцкаць аўтобус».

На Акрэсціна, лічыць Ягор, яму і сябру пашанцавала:

— Жанчына, якая працуе там медыкам, настаяла, каб выклікалі хуткую, і нас шпіталізавалі.

У Фрунзенскім РУУС, распавядае хлопец, на яго склалі пратакол за ўдзел у несанкцыянаваным мітынгу, але, па словах Ягора, падпісваць яго ён не стаў.

— А потым мяне паставілі перад выбарам: «Альбо я застаюся на Акрэсціна і тусуюся там невядома колькі часу, альбо мне выклікаюць хуткую, але для гэтага я павінен падпісаць пратакол». На Акрэсціна было зусім нявесела, і не хацеў там заставацца. Па вялікім рахунку я не быў здзіўлены. Нават не спрабаваў тлумачыць штосьці. Які сэнс тлумачыць чалавеку, які штурхае цябе па галаве дубінкай, што ты не вінаваты?

11 жніўня для Дзяніса таксама скончылася ў РУУС, толькі ў Ленінскім. Адтуль яго павезлі ў БХМД — з чэрапна-мазгавой траўмай і падазрэннем на пералом нагі.

— Днём я ехаў на ровары па Кальварыйскай. Па мосце ішоў паток мітынгоўцаў, таму я вырашыў праехаць у бок Харкаўскай пад мостам. У гэты момант убачыў, што пачалі пад'язджаць бусы, адтуль выйшлі людзі ў цывільным. Я развярнуўся назад, адчуў штуршок у спіну, але ўстрымаўся. А потым забуксаваў на тонкіх колах у гразі і ўпаў. Пакуль ляжаў, прычапіліся. Я прыкрыўся, атрымаў па галаве. Калі мяне скруцілі і павялі, спрабаваў пытаць нешта накшталт «што адбываецца», але мяне яшчэ раз ударылі дубінкай па твары і рассеклі брыво.

Затым, па словах Дзяніса, яго адвялі ў мікрааўтобус. Кроў не спынялася — і яму аказалі першую медыцынскую дапамогу, забінтавалі галаву. Затым змясцілі ў аўтазак і даставілі ў Ленінскае РУУС.

— У РУУС нас усіх завялі ў гараж. Мяне агледзелі і перавялі ў «дзяжурку», дзе я чакаў хуткай. Па траўмах усё аказалася лягчэй, чым здавалася. Думалі, што нага пераламаная, але здаецца нармальна, толькі кульгаю. Рука трохі спухла: я ёй ад дубінкі закрываўся. Вось такая вечарына атрымалася.