Генадзь Коршунаў: Новы віток міграцыйнага крызісу ўжо пачаўся
Аналізуючы статыстычныя даныя па спробах нелегальнага перасячэння меж Беларусі з краінамі Еўрасаюза, сацыёлаг Генадзь Коршунаў прыходзіць да высновы, што беларускія ўлады ўжо пачалі новы віток міграцыйнага крызісу.
Мігранты штурмуюць польскую мяжу ў лістападзе 2021 года
Вербальныя інтэрвенцыі расійскіх улад адносна будучага размяшчэння ядзернай зброі на тэрыторыях, якія кантралююцца рэжымам Аляксандра Лукашэнкі, сталі галоўнай навіной мінулага тыдня. І яны яшчэ доўга будуць у топе самых гарачых тэм, балазе, часу на абмеркаванне пытанняў аб «беларускай ЯЗ» адведзена больш чым дастаткова — прынамсі, да 1 ліпеня 2023 года.
Між тым я б хацеў звярнуць увагу на тое, што ў многіх беларускіх экспертаў прайшло ніжэй за зону радараў, але вельмі ўстрывожыла кіраўніцтва нашых краін-суседак. А менавіта — патэнцыйныя рызыкі раскручвання новага вітка міграцыйнага крызісу на межах з Беларуссю. Тым больш што крызіс гэты так і не сышоў да нуля. І, як справядліва адзначыў Арцём Шрайбман, мігранты застаюцца адным з нямногіх даступных Лукашэнку інструментаў для падняцця ставак у барацьбе з «калектыўным Захадам».
Нагадаю, з чаго ўсё пачалося гэтым разам: 12-13 сакавіка Лукашэнка пабываў у Тэгеране, дзе падпісаў дарожную карту супрацоўніцтва з Іранам да 2026 года. У пералік тэм па супрацоўніцтве, мабыць, уваходзілі і некаторыя дамоўленасці па сінаптычным трэку. Нездарма ж літаральна праз пару дзён пасля вяртання свайго патрона з камандзіроўкі Дзяржпагранкамітэт спрагназаваў, што з пацяпленнем мігранты актывізуюцца.
А тут яшчэ і інфармацыя аб нармалізацыі авіязносін Мінска з Тэгеранам і Багдадам падаспела. Вось ад такіх навін улады Польшчы і Літвы і занепакоіліся.
З іншага боку, было б чаго турбавацца — некалькі самалётаў з поўдня не зробяць ніякага надвор'я на фоне адкрытых меж Беларусі з Усходу, адкуль мігрантаў можна перапраўляць літаральна эшалонамі, у прамысловых маштабах. Вопыт такога расійскага транзіту мігрантаў прама да меж ЕС за мінулы год ужо назапасіўся немалы. Так што самалётнае паведамленне калі і мае нейкае значэнне, то хутчэй толькі сімвалічнае.
Таму што новы этап міграцыйнага крызісу на межах Беларусі і Еўрасаюза ўжо пачаўся.
Я спецыяльна чакаў канца сакавіка, каб сабраць і параўнаць памесячную статыстыку па спробах нелегальнага перасячэння меж Еўрасаюза і Беларусі. І чакаў нездарма, таму што даныя атрымаліся вельмі цікавыя.
Прычына такой выбуховай змены трэнду, які раней некалькі месяцаў ішоў на зніжэнне, зразумелая. Гэта рэакцыя польскіх улад на палітычна матываваны прысуд актывісту польскай меншасці Анджэю Пачобуту — закрыццё польскімі ўладамі памежнага пераходу Баброўнікі — Бераставіца, якое прывяло да шматкіламетровых чэргаў на беларуска-польскай мяжы.
Мэтанакіраванае выкарыстанне мігрантаў як гібрыднай зброі супраць Польшчы становіцца яшчэ больш відавочным, калі паглядзець на тое, што адбываецца ў гэты ж час на межах Беларусі з іншымі краінамі —чальцамі ЕС. Сакавіцкі рост колькасці спроб нелегальнага перасячэння мяжы там істотна меншы, а абсалютныя лічбы меншыя проста ў разы.
Што яшчэ цікава, дык гэта беражлівае (як бы гэта дзіўна ні гучала ў дадзеным кантэксце) стаўленне да беларуска-літоўскай мяжы. У параўнанні з Польшчай, там цяпер поўны штыль. Ці амаль штыль, калі параўноўваць з Латвіяй, асабліва ўлічваючы, што працягласць беларуска-літоўскай мяжы амаль у чатыры разы большая, чым беларуска-латышскай. Узімку здараліся цэлыя тыдні, калі Літвой не фіксавалася ніводнай спробы нелегальнага перасячэння яе мяжы з боку Беларусі.
З чым звязана такая выбарачная дынаміка на беларуска-літоўскай мяжы, адназначна сказаць складана. Але можна асцярожна выказаць здагадку, што некаторую ролю адыгрываюць надзеі Лукашэнкі на хоць нейкую нармалізацыю стасункаў і пашырэнне транспартна-лагістычнага рыльца для беларускай калійкі.
Так што можна, вядома, глядзець на рэгулярнасць авіярэйсаў у Мінск і з Тэгерана, і з Багдада, але толку ад гэтага вялікага не будзе. Ёсць шмат іншых спосабаў завезці ў Беларусь абяздоленых людзей і ператварыць іх у варыянт (анты)гуманітарнай зброі супраць сваіх цывілізаваных суседзяў. І гэта працэс ужо зноўку запушчаны.
P. S. Учора прайшла інфармацыя, што з-пад хатняга арышту вызвалілі кіраўніцу Саюза палякаў Анжаліку Борыс. Пра Пачобута пакуль гаворкі не ідзе. Цікава, гэта ўжо спроба пачаць гандаль? І што будзе ў найбліжэйшыя тыдні — эскалацыя мігранцкага крызісу або зніжэнне ціску на межы?