Супраць імпэрыі Зла: да 20-годзьдзя з дня сьмерці Рональда Рэйгана
Гэты чалавек усё жыцьцё быў перакананым антыкамуністам. Калі лёс прывёў яго на самую складаную працу ў сучасным сьвеце, ён зрабіў усё магчымае, каб паняволеныя народы, у тым ліку і беларускі, вызваліліся з-пад прыгнёту крамлёўскіх камуністаў. Якім быў яго шлях змагара з чырвонай заразай?
Камунізм не зьяўляецца ні эканамічнай, ні палітычнай сістэмай — гэта форма вар'яцтва — часовае адхіленьне, якое аднойчы зьнікне з зямлі, таму што гэта супярэчыць чалавечай прыродзе.
Рональд Рэйган
У аснове палітычнай праграмы Рэйгана ляжала рашучая прыхільнасьць кансэрватыўным эканамічным прынцыпам, укладзеным у філязофію «рэйганомікі». Гэтая эканамічная стратэгія выступала за шырокае зьніжэньне падаткаў, дэрэгуляцыю і скарачэньне дзяржаўных выдаткаў для стымуляваньня росту, павелічэньня інвэстыцыяў і спрыяньня эканамічнаму росквіту.
Палітыка рэспубліканца Рэйгана здолела ажывіць прыватны сектар і стымуляваць стварэньне працоўных месцаў, і падрыхтавала глебу для перыяду эканамічнага росту.
У вонкаквай палітыцы Рэйгана дамінавала непахісная апазыцыя камунізму і рашучае імкненьне пакласьці канец Імпэрыі Зла. Яго адміністрацыя прыняла стратэгію міру праз моц, і значна павялічыла выдаткі на абарону. Жорсткая пазыцыя Рэйгана ў дачыненьні да СССР, увасабленьнем якой зьяўляецца яго сьмелае патрабаваньне «разбурыць гэтую сьцяну» прынесла свой плён.
Мелася на ўвазе Бэрлінская сьцяна, якая падзяляла вольны сьвет ад тэрыторыяў пад прыгнётам чырвоным дыктатураў. Праца рэспубліканца адыграла вырашальную ролю ў канчатковым зьнішчэньні Савецкага Саюза.
Дактрына Рэйгана, якая падтрымлівала антыкамуністычныя рухі супраціву па ўсім сьвеце, яшчэ больш падкрэсьлівала жаданьне адміністрацыі супрацьстаяць савецкаму ўплыву. Такі падыход умацаваў пазыцыю Злучаных Штатаў на сусьветнай арэне.
Падрыхтоўка да бою
Рональд Рэйган нарадзіўся 6 лютага 1911 года ў сьціплай сям'і.
Уваход маладога актора ў Гільдыю кінаактораў стаў пачаткам актыўнага ўдзелу Рональда ў антыкамуністычных намаганьнях. Калі яго абралі ў праўленьне Гільдыі ў 1941 годзе, а пазьней калі ён стаў яе прэзідэнтам, Рэйган апынуўся ў цэнтры галівудзкага палітычнага жыцьця. У перыяд пасьля Другой сусьветнай вайны ўзмацніўся камуністычны ўплыў у розных амэрыканскіх інстытутах, у тым ліку ў індустрыі забаваў. І як прэзідэнт Гільдыі кінаактораў, Рэйган заняў цьвёрдую пазыцыю. Рэйган супрацоўнічаў з Камітэтам па барацьбе з антыамэрыканскай дзейнасьцю. Ён разглядаў камуністычную ідэалёгію як супрацьлегласьць каштоўнасьцям свабоды і дэмакратыі, якія ён па-сапраўднаму шанаваў.
Рональд Рэйган нястомна працаваў над выкрыцьцём і выгнаньнем людзей з камуністычнымі прыхільнасьцямі. Гэты перыяд жыцьця замацаваў яго рэпутацыю заўзятага антыкамуніста і падрыхтаваў глебу для далейшай палітычнай кар'еры.
Да пачатку 1960-х гадоў Рэйган стаў яркім абаронцам кансэрватыўных прынцыпаў, і далучыўся да Рэспубліканскай партыі (у маладосьці, як ня дзіўна, ён больш схіляўся да Дэмакратычнай партыі, але ў хуткім часе расчараваўся яе прынцыпамі). Знакамітая прамова Рэйгана 1964 года «Час выбіраць», сказаная ў падтрымку прэзідэнцкай кампаніі Бары Голдуотэра, вывела Рональда на агульнанацыянальную палітычную сцэну.
У 1966 годзе Рэйгана абралі на пасаду губэрнатара Каліфорніі. Праз некалькі дзесяцігодзьдзяў падобная падзея адбудзецца з іншым рэспубліканцам-акторам, Арнольдам Шварцэнэгерам, які напрацягу двух тэрмінаў знаходзіўся на пасадзе губэрнатара сонечнага штата.
У якасьці губэрнатара Каліфорніі антыкамуністычная пазыцыя Рэйгана была відавочная як у яго рыторыцы, так і ў палітыцы. Рональд пазыцыянаваў сябе як ахоўніка амэрыканскіх каштоўнасьцяў. Яго адміністрацыя прыняла значныя меры, каб абмежаваць уплыў левых групаў у штаце.
Адным з найбольш прыкметных эпізодаў губэрнатарства Рэйгана стала яго барацьба з пратэстамі ў Каліфарнійскім унівэрсітэце ў Бэрклі напрыканцы 1960-х гадоў. Кампус стаў цэнтрам радыкальнай актыўнасьці, а студэнцкія пратэсты часам пераўтвараліся ў гвалт. Адказ Рэйгана быў рашучым: ён скіраваў Нацыянальную гвардыю для навядзеньня парадку.
Рональд Рэйган бачыў барацьбу з камунізмам як барацьбу паміж дабром і злом, якая выходзіць за межы простай палітыкі.
Бой
20 студзеня 1981 года Рональд Рэйган прыняў прысягу ў якасьці прэзідэнта ЗША. Халодная вайна, а гэта амаль чатыры дзесяцігодзьдзі барацьбы паміж сіламі дэмакратыі і камунізму, дасягнула апагею. У адрозьненьне ад сваіх папярэднікаў, якія даволі часта імкнуліся да разрадкі ў адносінах з камуністамі ў Крамлі, з самага пачатку адміністрацыя Рэйгана заняла жорсткую пазыцыю.
Рыторыка Рэйгана была безкампраміснай. Адзін з самых знакамітых момантаў прэзідэнцтва Рэйгана адбыўся ў 1983 годзе, калі ў прамове ён трапна назваў Савецкі Саюз «імпэрыяй зла».
Гэтыя словы адлюстроўвалі яго глыбокую маральную ўпэўненасьць у тым, што камунізм быў фундамэнтальна карумпаванай і рэпрэсіўнай сістэмай, якой трэба супрацьстаяць і перамагчы.
Падыход Рэйгана да барацьбы з камунізмам не абмяжоўваўся вядома толькі рыторыкай. Адной зь яго самых амбіцыйных ініцыятываў была Стратэгічная абаронная ініцыятыва, якая была абвешчаная ў 1983 годзе. Яе назвалі праграмай «Зорных войнаў», бо яна была скіраваная на распрацоўку складанай сістэмы супрацьракетнай абароны, якая магла б перахопліваць і зьнішчаць ядзерныя ракеты, якія патэнцыйна маглі набліжацца да тэрыторыі ЗША.
Адміністрацыя Рэйгана аказвала вялікую падтрымку антыкамуністычным рухам і ўрадам па ўсім сьвеце.
«Марш свабоды і дэмакратыі пакіне марксізм—ленінізм на папялішчы гісторыі, як ён пакінуў іншыя тыраніі, якія душаць свабоду і душаць самавыяўленьне людзей».
Рональд Рэйган
Падзеньне Бэрлінскай сьцяны ў 1989 годзе, што стала сымбалічным канцом дзесяцігодзьдзяў падзелу ў Эўропе, а таксама хуткі скон СССР — былі трыюмфам прынцыпаў, якія Рэйган адстойваў на працягу ўсяго свайго прэзідэнцтва ды і ўвогуле жыцьця.
Імпэрыя Зла была дабітая пры пераемніку Рэйгана, яго верным віцэ-прэзідэнце, а затым і абраным прэзідэнце Джорджы Бушы-старэйшым. Можна толькі зьдзіўлена захапляцца, як у сьвеце амаль адначасова зазьзялі зоркі трох вялікіх асобаў, што ўсёй душою змагаліся з камунізмам: Рональд Рэйган, Маргарэт Тэтчэр і Папа Ян Павал ІІ.