Ці скарыстаецца беларускі спорт хвілінай славы?

Аляксей Гайдукевіч піша на budzma.by пра нечаканую цікавасць замежнікаў да беларускіх футбольных клубаў, якая з’явілася праз глабальную пандэмію.

Каронавірус закрануў ужо амаль усе сферы жыцця на планеце. Аднымі з першых пацярпелі ад абмежавальных мер спартыўныя спаборніцтвы. Цягам некалькіх тыдняў спартыўныя федэрацыі адна за адной спынілі спаборніцтвы па ўсіх відах спорту. У некаторых краінах, напрыклад у Англіі, спрабавалі абмежавацца правядзеннем футбольных матчаў пры пустых трыбунах. Але пасля заражэння некалькіх гульцоў вірусам адмовіліся ад ідэі.
На гэтым фоне ў Беларусі некалькі федэрацый гульнявых відаў таксама прыпынілі спаборніцтвы. Баскетбалісты зусім не гуляюць, гандбалісты і валейбалісты — пры пустых трыбунах. А вось хакейныя і футбольныя розыгрышы працягваюцца ў звычайным фармаце.
Такім чынам, у пэўны момант Беларусь аказалася амаль адзінай краінай, дзе праводзяцца чэмпіянаты па гэтых відах.
На беларускі хакейны плэй-оф першым звярнуў увагу вядомы журналіст з амерыканскага канала ESPN, зрабіўшы бясплатную рэкламу ХК «Шахцёр» з Салігорска. Зроблена гэта было ў жартаўлівай манеры. Але сусветныя спартыўныя інтэрнэт-выданні адразу выбухнулі навінамі пра Беларусь.

Амаль адразу пасля гэтага расійскі тэлеканал «Матч ТВ» і ўкраінскі «Спорт» тэрмінова набылі правы на паказ гульняў вышэйшай лігі чэмпіянату Беларусі па футболе.
Цікавасць да беларускіх спаборніцтваў стала заўважнай у сацыяльных сетках. А пасля завяршэння першага тура футбольных спаборніцтваў стала зразумела: яна матэрыялізуецца не толькі ў падвышэнні колькасці праглядаў трансляцый і аглядаў гульняў на Youtube.
Напрыклад, у Facebook некалькі аматараў футбола з Аўстраліі стварылі суполку, прысвечаную ФК «Слуцк», дзе абмяркоўваюць у тым ліку магчымасць набыцця атрыбутыкі каманды.
Бадай ніколі пра Беларусь не пісалі так шмат у сусветнай прэсе, як цяпер — з нагоды адсутнасці каранціну падчас спартыўных спаборніцтваў.
Зразумела, што хваля гэтая доўгі час працягвацца не можа. Большасць зацікаўленых намагаецца ставіцца з гумарам да сітуацыі, якая склалася ў свеце. А тут якраз на вочы трапіўся спорт з невядомай дагэтуль большасці звычайных аматараў футбола і хакея краіны на ўсходзе Еўропы.

Але ёсць моманты, здаецца, на якія варта звярнуць увагу беларускім клубам, турыстычным агенцыям і падобным структурам. Бо любы спорт сёння — гэта і бізнес, і стваральнік іміджу краіны, і сацыяльная з’ява.Варта вучыцца прасоўваць спорт як элемент адпачынку і стварэння сацыяльных сувязяў.
Галоўная праблема, з якой сутыкнуліся аматары спорту з усяго свету, — недастатковасць інфармацыі пра беларускія спаборніцтвы на англійскай мове. Нават з транслітарацыяй узнікаюць цяжкасці. Таму што, напрыклад, на сайце Вікіпедыі ёсць розныя варыянты напісання лацінскімі літарамі назваў беларускіх клубаў. На афіцыйных старонках у інтэрнэце альбо адсутнічае, альбо недастаткова інфармацыі на англійскай.
Шкада, што кіраўніцтва спартклубаў аказалася такім непадрыхтаваным да магчымага інтарэсу з-за мяжы.
Нават у такой складанай сітуацыі каманды маглі б нядрэнна зарабіць на размяшчэнні рэкламных банераў на стадыёнах. У часы, калі кожны матч транслюецца праз сеціва, дамовіцца з рэкламнымі агенцыямі не выклікае складанасцяў.
Некаторыя гледачы з Расіі дзівіліся, што падчас гульні ФК «Слуцк» на вочы траплялася толькі рэклама лакальных вытворцаў, калі ёсць такая добрая нагода зарабіць на попыце з-за мяжы.
Другі варыянт заробку — продаж сувенірнай атрыбутыкі. Безумоўна, беларускія клубы не сусветна вядомыя брэнды, але ўвага з боку аматараў спорту, асабліва з заходніх краін, можа ў выніку вымярацца не адной тысячай у клубнай скарбонцы.
Але з гэтым пакуль таксама праблемы. Аўстралійскія «аматары» ФК «Слуцк» (не здзіўлюся, калі на гэты клуб англамоўныя звярнулі ўвагу дзякуючы транслітарацыі «Slutsk») цікавяцца варыянтамі набыцця футболак клуба і вельмі здзіўляюцца, што адсутнічае магчымасць замовіць дастаўку за некалькі клікаў.
Іншы варыянт атрымання прыбыткаў, які наўпрост звязаны з пазнавальнасцю нашай краіны ў свеце, — турызм спартыўнага кірунку.
Гэтая сфера не вельмі папулярная ў нашым рэгіёне, але мае вялікую гісторыю на захадзе і прыносіць немалыя прыбыткі.
Рэч у тым, што амаль кожны спартыўны клуб на захадзе (нават з найніжэйшых ліг) мае праграмы па прыцягненні аматараў спорту з усяго свету. Дзякуючы так званым квіткам matchday hospitality клубы даюць паслугі па трансферы з аэрапортаў, размяшчэнні ў гатэлях, харчаванні і наведванні трэніровак каманды, спаборніцтваў. У супрацоўніцтве з турыстычнымі фірмамі клубы імкнуцца прадаць як мага больш паслуг спартыўным турыстам.
Такі варыянт адпачынку і заробку даволі папулярны ў заходнім футболе, дзе аматары спорту з’яўляюцца жаданымі кліентамі і крыніцай прыбыткаў нават для каманд з найніжэйшых ліг.
Напрыклад, распаўсюджаныя туры на гульні 10-12 ліг у Англіі для футбольных турыстаў з усёй Еўропы, калі караваны аўтобусаў з аматарамі спорту пераязджаюць ад аднаго да другога вясковага стадыёна, з аднаго матча на другі. Пры гэтым турысты набываюць клубную атрыбутыку, кнігі, часопісы, іншыя сувеніры, смачна харчуюцца ў клубных барах.
Ёсць і аматары «ўсходняй экзотыкі» — не такога камерцыялізаванага спорту, як на Захадзе. Шматлікія мабільныя праграмы, распрацаваныя адмыслова для спартыўных турыстаў, актыўна прадаюць футбольныя і хакейныя туры па ніжэйшых лігах усходнееўрапейскага рэгіёна.

Апошнія 15 гадоў завітваюць такія турыстычныя групы і на беларускія стадыёны. На гульні розных каманд, з розных ліг. Пэўны попыт ёсць, нягледзячы на скаргі на адсутнасць адпаведнай інфраструктуры, да якой заходнія турысты прызвычаіліся на сваіх трыбунах. Беларускія клубы не арыентуюцца на такіх турыстаў. І ўласным аматарам бывае не вельмі проста набыць атрыбутыку і іншыя сувеніры, кульгае і стадыённы сэрвіс.

Сённяшняя сітуацыя з беларускімі спаборніцтвамі — добрая нагода заявіць пра сябе не толькі нашым клубам з перспектывай заробку ў гэтай сферы, але і змяніць стаўленне да ўласных аматараў. Навучыцца прапаноўваць якасныя паслугі.
Варта вучыцца прасоўваць спорт як адпачынак і стварэнне сацыяльных сувязяў. У тым ліку з элементам пазіцыянавання нашай краіны на еўрапейскай мапе.
Аляксей Гайдукевіч, budzma.by