Саакашвілі паабяцаў вярнуцца ва Украіну 10 верасня

Экс-прэзідэнт Грузіі і былы губернатар Адэскай вобласці Міхаіл Саакашвілі заявіў, што вернецца ва Украіну 10 верасня гэтага года ў суправаджэнні «журналістаў, дэпутатаў і простых людзей».

Падчас анлайн-канферэнцыі Саакашвілі заклікаў сваіх прыхільнікаў садзейнічаць яго вяртанню і агучыў нумар гарачай лініі, па якім яны могуць атрымаць адпаведныя інструкцыі: у прыватнасці, палітык дапусціў стварэнне «жывога калідора», які дапамог бы яму перасекчы мяжу.
Пасля выдання загада аб пазбаўленні Саакашвілі грамадзянства Украіны прадстаўнікі афіцыйнага Кіева заяўлялі, што лічаць яго ўкраінскія дакументы несапраўднымі і не пусцяць яго на тэрыторыю краіны.Раней Саакашвілі заяўляў аб намерах вярнуцца на Украіну і вярнуць сабе яе пашпарт у выніку «мабілізацыі людзей» на пратэст.
26 ліпеня стала вядома, што прэзідэнт Украіны Пётр Парашэнка выдаў загад аб пазбаўленні палітыка ўкраінскага грамадзянства за прадастаўленне ілжывых дадзеных пры атрыманні пашпарта.
У міграцыйнай службе Украіны сцвярджаюць, што з моманту выдання гэтага загада пашпарт Саакашвілі з'яўляецца несапраўдным, аднак на працягу апошніх дзён палітык наведаў адразу некалькі краін Еўропы, выкарыстоўваючы, паводле яго слоў, менавіта ўкраінскі пашпарт.

Легальныя падставы

Міхаіл Саакашвілі заявіў, што збіраецца перасекчы наземную мяжу Украіны з боку Польшчы ў пункце пропуску «Кракавец» 10 верасня і перасцярог афіцыйны Кіеў ад стварэння яму перашкод у вяртанні на Украіну і «ператварэння яго прыезду ў цырк для расійскіх тэлеканалаў».
Па словах Саакашвілі, нават пасля пазбаўлення грамадзянства указам Пятра Парашэнкі ў яго ёсць усе легальныя падставы для вяртання на Украіну, дзе ён збіраецца даказваць неправамернасць гэтага рашэння ў судовым парадку.
«Нават калі я з'яўляюся чалавекам без грамадзянства [...], то я — чалавек без грамадзянства, які жыве ва Украіне. У мяне пастаянны адрас пражывання ў Украіне. У мяне амаль усе мае асабістыя рэчы ў Украіне», — патлумачыў ён.
Пасля вяртання, заявіў Саакашвілі, ён мае намер працягваць палітычную дзейнасць на Украіне: у прыватнасці, ён збіраецца праводзіць «кастынг новых асоб» для сваёй каманды і распрацоўваць законапраекты для рэфармавання краіны.

З губернатараў у апазіцыянеры

Міхаіл Саакашвілі пераехаў на Украіну пасля перамогі Евромайдана.
У траўні 2015 г. Пётр Парашэнка прызначыў яго губернатарам Адэскай вобласці, перад гэтым падаўшы яму ўкраінскі пашпарт з фармулёўкай: як «асобе, прыняцце якой у грамадзянства Украіны складае дзяржаўны інтарэс».
Пасля адстаўкі з гэтай пасады ў лістападзе мінулага года Саакашвілі сышоў у апазіцыю да прэзідэнта Украіны.У канцы 2016 гады ён ініцыяваў стварэнне партыі «Рух (рух) новых сіл".
У ліпені гэтага года, за лічаныя дні да з'яўленьня загада аб пазбаўленні грамадзянства, Саакашвілі абвясціў аб «усеагульнай мабілізацыі» і стварэнні «штабоў сумесных дзеянняў» з іншымі апазіцыйнымі сіламі.
Актыўная дзейнасць Саакашвілі не абмяжоўвалася крытычнымі заявамі на адрас кіеўскай улады: ён стаў вядучым грамадска-палітычнага ток-шоў на адным з украінскіх тэлеканалаў.
«Парашэнка разглядаў мяне як самую галоўную праблему для ўтрыманьня ўлады для яго і алігархаў», — заявіў Саакашвілі.
«Удар у спіну»
26 ліпеня 2016 года прэзідэнт Пётр Парашэнка сваім указам пазбавіў Саакашвілі ўкраінскага грамадзянства.Прычынай гэтага кроку нібыта стала атрыманне украінскім бокам інфармацыі пра тое, што Саакашвілі ўнёс у анкету для атрымання пашпарта Украіны не адпавядаюць рэчаіснасці дадзеныя: ён ня паказаў, што знаходзіцца пад следствам у Грузіі.
Раней на радзіме Саакашвілі прад'явілі цэлы шэраг абвінавачванняў — у тым ліку па справе аб гвалтоўным разгоне пратэстнай акцыі ў Тбілісі ў лістападзе 2007 года, злоўжыванні службовымі паўнамоцтвамі і растраце бюджэтных сродкаў.
Грузінскія ўлады дамагаліся выдачы экс-прэзідэнта, але да апошняга часу Кіеў пакідаў адпаведныя хадайніцтвы без разгляду.
У аператыўна запісаным відэазвароце Саакашвілі заявіў, што ні адна краіна ў свеце, у тым ліку і Украіна, «не прызнае» крымінальныя справы, распачатыя супраць яго грузінскімі праваахоўнымі органамі. Раней ён неаднаразова называў абвінавачванні ў свой адрас палітычна матываванымі.
Міхаіл Саакашвілі назваў загад аб пазбаўленні сябе грамадзянства «баязлівым актам прэзідэнта Парашэнка», «ударам нажом у спіну», а таксама вынікам «бруднай змовы алігархаў» супраць яго.

ЗША-Польшча-Літва-Венгрыя

На момант падпісання загада аб пазбаўленні грамадзянства Украіны Міхаіл Саакашвілі знаходзіўся за яе межамі, у ЗША.
У сувязі з гэтым некаторыя эксперты выказвалі здагадкі, што экс-прэзідэнт будзе заставацца на тэрыторыі гэтай краіны ў статусе апатрыдаў на працягу нявызначанага часу — Саакашвілі заявіў, што не мае пашпартоў іншых дзяржаў і не збіраецца іх атрымліваць.
Тым не менш, ужо 4 жніўня Саакашвілі прыбыў у Варшаву — як ён сцвярджаў, на падставе наяўнага ў яго на руках ўкраінскага пашпарта.
Праз некалькі дзён экс-прэзідэнт Грузіі прыляцеў у Вільню, а пазней — адзначыўся на тэрыторыі Венгрыі. Падчас анлайн-канферэнцыі ў сераду Саакашвілі заявіў, што знаходзіцца на тэрыторыі Польшчы. Акрамя таго, ён паведаміў, што адразу некалькі еўрапейскіх краін прапанавалі яму атрымаць іх грамадзянства.

«Я — былы памежнік»

У Дзяржаўнай міграцыйнай службе Украіны адмаўляюцца каментаваць юрыдычныя аспекты трансгранічных паездак Саакашвілі.
У ведамстве тлумачаць: дакументы любой асобы, чыё грамадзянства спыняецца загадам прэзідэнта, аўтаматычна прызнаюцца несапраўднымі з моманту выдання такога ўказа. Дадзеныя пра гэта неадкладна заносяцца ў адкрытую базу несапраўдных дакументаў, доступ да якой маюць у тым ліку замежныя пагранічнікі.
Разам з тым, як растлумачылі ў міграцыйнай службе, Украіна не абавязаная інфармаваць замежныя кампетэнтныя органы аб прызнанні ўкраінскіх дакументаў несапраўднымі.
У Дзяржаўнай памежнай службе Украіны выключылі магчымасць допуску на тэрыторыю краіны асобы з несапраўдным пашпартам.
«Калі грамадзянін з несапраўдным пашпартам з'явіцца на мяжы Украіны, па заканадаўстве мы павінны ў яго гэты пашпарт забраць і, адпаведна, дадзены грамадзянін не прапускаецца на тэрыторыю Украіны», — заявіў інфармагенцтву «Укрінфарм» памочнік кіраўніка ведамства Алег Слабадзян.
Сам Саакашвілі сцвярджае, што ў яго ёсць «шмат розных магчымасцяў» вярнуцца на Ўкраіну.
«Я былы ўкраінскі памежнік (Саакашвілі праходзіў тэрміновую вайсковую службу ў пагранічных войсках КДБ СССР у Закарпацкай вобласці Украінскай ССР). Няхай ён [Пётр Парашэнка] пра гэта не забывае. Я ведаю ўсё ўваходы і выхады ў Украіне», — сказаў ён у інтэрв'ю выданню «Украінская праўда».
Паплечнік Саакашвілі, былы намеснік генпракурора Украіны Давід Сакварэлідзэ заявіў, што партыя «Рух новых сіл» гатова сустрэць свайго лідэра на мяжы Украіны і «забяспечыць яму ўезд у краіну».
«Любыя перформансы ў асяроддзі актывістаў або нелегальнае перасячэнне мяжы даюць стопрацэнтныя прававыя падставы для прыцягнення яго [Саакашвілі] да адмінадказнасці, а асоб, якія садзейнічаюць такому незаконнаму перасячэнні мяжы — да крымінальнай адказнасці», — адрэагаваў на гэтыя заявы намеснік генеральнага пракурора Украіны Яўген Енін.

Што далей?

Кіеўскія палітолягі скептычна ставяцца да палітычных перспектываў Саакашвілі і анансаванай «ўсеагульнай мабілізацыі» ва Украіне — прынамсі, у цяперашні час.
Яны нагадваюць, што, паводле сацыялагічных замераў, электаральны рэйтынг яго партыі не перавышае 2% ад агульнай колькасці выбаршчыкаў, а мабілізацыйны патэнцыял «Руху новых сіл», на іх думку, вельмі абмежаваны.
«За апошнія месяцы яны не правялі ніводнай сур'ёзнай акцыі. Спробы былі, але гэта не параўнаць з тым, што рабілі іншыя [апазіцыянеры] — «гандлёвай блакадай «Данбаса або (лютаўскай) акцыяй нацыяналістаў», — кажа кіраўнік цэнтра прыкладных палітычных даследаванняў «Пента» Уладзімір Фясенка.
«Мы не бачым яго палітычнай арганізацыі, разгорнутай у рэгіёнах, — а бо ад гэтага залежыць поспех любой мабілізацыйнай гульні», — дадае кіраўнік палітычных праграм Украінскага інстытута будучыні Юрый Раманенка.
Ён нагадвае: у дзень, калі стала вядома аб пазбаўленні Саакашвілі грамадзянства, яго паплечнікі замест абяцанага маштабнага «веча» вывелі на Майдан Незалежнасці толькі некалькі дзясяткаў нязгодных з рашэннем уладаў актывістаў.
Магчыма, больш паспяховай гульня Саакашвілі апынецца пасля яго аб'яднання з іншымі шматлікімі апанентамі Парашэнка ўнутры Украіны?
У рэшце рэшт, аб далучэнні да ініцыятывы па стварэнні «штабоў сумесных дзеянняў» заявілі партыя «Справядлівасць» былога кіраўніка Службы бяспекі Украіны Валянціна Налівайчанкі і грамадскі рух «Хвыля» («Хваля») дэпутата Вярхоўнай рады Віктара Чумакова. А пратэст супраць пазбаўлення Саакашвілі грамадзянства выказалі апазіцыйныя парламенцкія партыі «Самадапамога» і «Бацькаўшчына». Але эксперты хутчэй не вераць у магчымасць плённага супрацоўніцтва паміж кіеўскімі апазіцыянерамі і Саакашвілі.
«А навошта ім Саакашвілі ва Ўкраіне? Бо ён -—іх канкурэнт, хоць і не самае актуальнае. Дапамагаючы яму вярнуцца, яны «напампоўваюць» яго ў рэйтынгавым плане, а ён жа іх канкурэнт на патэнцыйных парламенцкіх выбарах, ён будзе адбіраць у іх галасы», — лічыць палітолаг Уладзімір Фясенка.
Паводле BBC