Як зменіцца пазіцыя Ірана ў дачыненні да РФ пасля смерці прэзідэнта Раісі?
Смерць прэзідэнта Ірана Ібрагіма Раісі стала нечаканасцю, аднак яна наўрад ці істотна зменіць палітычную дынаміку ў краіне, мяркуюць эксперты, піша «Голас Амерыкі».
Жанчына фатаграфуе плакат з выявай гібелі прэзідэнта Ірана Ібрахіма Раісі ў выніку крушэння верталёта падчас жалобнай цырымоніі ў Тэгеране, 20 мая 2024 г. Фота: ATTA KENARE / AFP
Гэта датычыцца і паставак Іранам зброі ў Расію для падтрымкі вайны супраць Украіны. У той жа час аглядальнікі прагназуюць узмацненне палітычнага суперніцтва ўнутры Ірана.
«Я не бачу шанцаў на вялікія змены», — заявіў у інтэрв’ю «Голасу Амерыкі» Сіма Шэйн, кіраўнік праграмы па Ірану ў Інстытуце даследаванняў нацыянальнай бяспекі Ізраілю.
Яна лічыць, што паглыбленне адносін паміж Іранам, Расіяй, Кітаем і Паўночнай Карэяй працягнецца і ў будучыні.
«Я бачу рашэнне, якое было прынята некалькі гадоў таму і якое Раісі вельмі моцна прапагандаваў, і, верагодна, тое ж самае будзе з наступным [прэзідэнтам]. І гэта палітыка ізаляцыі ад Захаду і Еўропы, ускладанне ўсіх надзей і актываў на росквіт адносін паміж Іранам, Расіяй, Кітаем і Паўночнай Карэяй», — сказала Шайн у размове з карэспандэнтам «Голасу Амерыкі».
«Тое, што мы бачылі за апошнія два гады... украінскай вайны, — гэта вялікае, вялікае ўмацаванне адносін паміж Расіяй і Іранам. І гэта не зменіцца», — дадала яна.
Глядзіце таксама
Падобнага меркавання прытрымліваецца Джонатан Панікоф, старшы навуковы супрацоўнік Atlantic Council, які лічыць, што смерць Раісі не выкліча вакууму ўлады ў Іране.
«Гібель прэзідэнта Ірана Эбрагіма Раісі ў выніку крушэння верталёта ў нядзелю, магчыма, узрушыла Блізкі Усход і свет у цэлым, але наўрад ці гэта зменіць стратэгічны кірунак унутранай і знешняй палітыкі Ірана», — сказаў Панікоф у сваім каментары.
«Пакуль Раісі быў прэзідэнтам, яго ўладу абмяжоўваў вярхоўны лідар Ірана аятала Алі Хаменеі, які валодае поўнай уладай у Ісламскай Рэспубліцы», — дадае ён.
На думку эксперта, іранскі рэжым будзе пускаць на выбары толькі правераных і лаяльных кандыдатаў, выключаючы кандыдатаў-рэфарматараў.
Таму, заключае Панікоф, «цалкам верагодна, што той, хто заменіць Раісі на пасадзе прэзідэнта, будзе чалавекам падобнага профілю: ён будзе выхадцам з рэжыму, будзе мець рэлігійныя рэгаліі і будзе ультракансерватарам».
Глядзіце таксама
Financial Times адзначае, што смерць Раісі можа абвастрыць палітычнае суперніцтва ў кансерватыўных палітычных і рэлігійных колах краіны.
«Прыхільнікі цвёрдай лініі, хутчэй за ўсё, будуць шукаць кандыдата, які зможа збалансаваць іх фракцыю на фоне нядаўняй палітычнай напружанасці», — цытуе газета Махамада-Алі Абтахі, рэфарміста, былога віцэ-прэзідэнта Ірана.
«Да прэзідэнцкіх выбараў, якія, як мяркуецца, пройдуць у фармаце, аналагічным папярэднім, істотных крызісаў не чакаецца», — кажа ён.
Нагадаем, рэкордна нізкая яўка была зафіксавана на папярэдніх выбарах, дзе Раісі, стаўленік аяталы Алі Хаменеі, перамог пасля дыскваліфікацыі канкуруючых кандыдатаў.
FT адзначае, што будучы прэзідэнт можа паходзіць з колаў, блізкіх да Рэвалюцыйнай гвардыі, таксама вядомай як Корпус вартавых ісламскай рэвалюцыі, чыё дамінаванне ў дзяржаўных справах узмацнілася пасля абрання Раісі прэзідэнтам у 2021 годзе.
«Мы не павінны здзіўляцца, калі наступны прэзідэнт будзе вайскоўцам або мае ваеннае мінулае», — сказаў Саід Лейлаз, рэфармісцкі аналітык, якога цытуе Financial Times.
«Смерць Раісі можа стаць паваротным момантам у палітыцы Ірана і падштурхнуць краіну да новай фазы, калі палітыка стане больш жорсткай», — лічыць эксперт.
Глядзіце таксама
Нагадаем, як пісаў НЧ, 19 мая ў Іране разбіўся верталёт, у якім знаходзіліся прэзідэнт Ірана Эбрахім Раісі, міністр замежных спраў краіны і іншыя афіцыйныя асобы. 20 мая іранскія дзяржаўныя СМІ пацвердзілі смерць прэзідэнта Ірана.