Шахматысты лакашэнкаўцам таксама не патрэбны

Найлепшы беларускі шахматыст 26-гадовы гросмайстар Уладзіслаў Кавалёў падпісаў адкрыты ліст спартоўцаў. Таксама ён адмовіўся падпісваць дадатковае пагадненне да кантракту з РЦАП па шашках і шахматах, за што быў звольнены з нацыянальнай зборнай, і зняўся з чэмпіянату краіны. Інтэрв'ю з ім апублікавала "Трыбуна".

Аб падпісанні адкрытага ліста спартсменаў
— Я заўсёды быў апалітычны. Ды і цяпер нічога палітычнага, па сутнасці справы, няма. Гэта проста рэакцыя нармальнага чалавека на тое, што адбываецца вакол. Гэта першыя выбары, у якіх я прымаў удзел. На жаль, прайшлі яны з вялікімі парушэннямі. Пра гэта сведчыць мноства фактаў.
Але тое, што адбылося пасля іх, — нармальнаму чалавеку цяжка зразумець. Вельмі цяжка было ўсведамляць, што ў нашай краіне да мірным людзям ўжываецца такое гвалт. Сам я не ўдзельнічаў у мітынгах. Чуў апавяданні відавочцаў і глядзеў інфармацыю ў Інтэрнэце. Я ніколі не выказваў свайго меркавання публічна. Спадзяваўся, што хутка ўсё стане на свае месцы, але гвалт працягваецца.
Прычым дайшло да таго, што паднялі руку на старых. Мяне глыбока ўзрушылі кадры, на якіх людзі ў чорным распыляюць газ бабулям у вочы.
Пра дадатковае пагадненне
Месяц таму сталі адбывацца дзіўныя рэчы. Спярша мяне пачалі прымушаць хадзіць на працу ў Рэспубліканскі цэнтр алімпійскай падрыхтоўкі па шахматах і шашках да дзевяці раніцы. І без спазненняў.
Прыйшоў час Вышэйшай лігі чэмпіянату Беларусі. Не асоба гарэў жаданнем удзельнічаць, таму што вельмі шмат гульцоў адмовілася і склад падбіраўся слабы. Ды і прызавога фонду няма. Такога не было ніколі. Не памятаю, каб мы ў чэмпіянаце Беларусі ўдзельнічалі на цікавасць. Але блізкія ўгаварылі заявіцца, каб патрэніравацца. І гэта ў прынцыпе правільна. "Жывую" партыю я апошні раз гуляў у лютым.
І вось на адкрыцці турніру да мяне падыходзіць намеснік дырэктара РЦАП, дае дадатак да кантракту і просіць яго падпісаць. Я сказаў, што спачатку прачытаю. Многія спартсмены падпісваюць усё не гледзячы.
Першыя пункты былі даволі адэкватнымі, але потым пайшлі проста нейкія дзіўныя. Я павінен абавязкова гуляць з дзяржаўнай сімволікай. Лічу, кожны сам павінен выбіраць, у чым яму гуляць. За яго не можа вырашаць нехта іншы. Ну і быў пункт, які забараняе дзе-небудзь выказвацца публічна, посціць нешта ў сацсетках без узгаднення з імі.
Па сутнасці, падпісаўшы гэта дадатковае пагадненне, шахматыст станавіўся рабом, які наогул нічога не можа сказаць. Нават пікнуць не можа. Проста робіць усё, што скажуць. Адразу сказаў, што нічога падпісваць не буду. І мне ў адказ, што тады са мной не будуць працягваць кантракт на наступны год і пазбавяць стаўкі. І была агучаная фраза па лініі Міністэрства, што "незаменных няма, знойдзем іншых".
Быў агаломшаны такой заявай і ўзяў час на роздум. У выніку вырашыў, што нічога падпісваць не буду. Гэта супраць маіх канстытуцыйных правоў. Папера зусім незаконная. Акрамя таго вырашыў, што яшчэ ў знак пратэсту адмоўлюся ад удзелу ў вышэйшай лізе і падпішу адкрыты ліст салідарнасці са спартсменамі супраць гвалту.
— Што было далей пасля вашай адмовы?
— У пятніцу, калі толькі адмовіўся, усё было спакойна. Можа, проста выхадныя насоўваліся. А ў панядзелак мяне выклікалі на размову. Дырэктар РЦАП сказаў, што паважае маю пазіцыю і ўсё разумее, але працаваць я там больш не змагу. Гэта сістэма.
Мяне звольнілі як бы па пагадненні бакоў. Дакументы падпісаў таму, што 10 лістапада павінна была прайсці мая атэстацыя. Мне сказалі, што я проста яе не прайду. Фактычна гэта было звальненне. 
Аб далейшай кар'еры
— Як сыход з нацыянальнай каманды адаб'ецца на вашай кар'еры?
— Пакуль не ведаю, але, безумоўна, неяк адаб'ецца. Я зараз не з'яўляюся членам нацыянальнай каманды. Але пакуль турніраў няма, гуляць няма дзе. А пакуль будзем здавольвацца турнірамі па інтэрнэту, а таксама прадпрымаць нейкія крокі, каб ўнесці штосьці новае ў сваё жыццё. Цяпер трэба крыху адысці ад гэтых перажыванняў, набрацца цярпення, таму што наперадзе чакае яшчэ як мінімум паўгода цяжкага чакання аднаўлення "жывых" турніраў.
— У камандных турнірах ўдзельнічаць за Беларусь не можаце. А з асабістымі як?
— З асабістымі праблем няма. З Федэрацыі я не сыходзіў і застаюся ў шахматах. Я проста цяпер не ў нацкамандзе. Іншая справа фінансаванне. Ёсць турніры, дзе спартсменам трэба прыстойна плаціць за ўдзел, а РЦАП дапамагае толькі членам зборнай. Іншым аплачваць не будуць.
— Як ставіцеся да ціску на спартоўцаў?
— Гэта поўная непавага да нас. Такога не павінна быць. Спартсмены абараняюць гонар краіны на сусветнай арэне і на іх нельга ціснуць. Але ў нас так павялося, што любы кіраўнік можа аказваць на цябе псіхалагічны ціск, гаварыць з табой на падвышаных танах, ставіць сябе вышэй за цябе. Гэта абсалютна няправільна. Усе Федэрацыі, Усе РЦАП павінны працаваць для спартсменаў. Будзем спадзявацца, што ў хуткім часе сістэма пачне мяняцца.
— Як шахматная супольнасць адрэагавала на ваша звальненне са зборнай і адмова выступаць у чэмпіянаце?
— Была падтрымка ад маіх знаёмых — вельмі моцных шахматыстаў. Казалі, што я правільна зрабіў. Падтрымлівалі таксама бацькі, мая жонка таксама. Атрымаў вельмі шмат цёплых слоў падтрымкі і ад простых людзей, і ад шахматных прафесіяналаў з розных краін. Дзякуй усім. Прыемна, што вы сочыце за падзеямі ў Беларусі.
Друкуецца ў скарачэнні. Чытаць цалкам: https://by.tribuna.com/tribuna/blogs/navulicymajoj/2845644.html