З’езд БНФ: Кастусёва старшынёй партыі, Янукевіча — у прэзідэнты

Васямнаццаты з’езд легендарнай партыі прайшоў без эксцэсаў, дзелавіта і з гумарам, а інтрыга са старшынствам вырашылася максімальна прадказальна. Кола на старшынства звузілася пасля таго, як Лялькоў зняў сваю кандыдатуру на карысць Дамаскінай, а Астроўскі намякнуў, што не прэтэндуе на пасаду.

Напярэдадні з’езду, які прайшоў у мінскім Палацы мастацтваў, было заяўлена пра 192 дэлегаты. Насамрэч прымалі ўдзел у галасаванні каля 160-ці. Прысутных на пачатку прывітала дэпутатка Алена Анісім, пажадаўшы фронтаўцам надалей адстойваць ідэалы БНР, а таксама старшыня Рады БНР Івонка Сурвілла (праўда, дыстанцыйна – лістом), нагадаўшы, што менавіта БНФ стаяў ля вытокаў аднаўлення незалежнасці Беларусі.

Падчас справаздачнага выступу Аляксей Янукевіч абрынуўся з крытыкай як у бок апазіцыі, назваўшы кампанію “Гавары Праўду” «апартуністамі без каштоўнасцяў», так і ў бок Еўропы, прайшоўшыя па «брусэльскіх функцыянерах». Фраза Янукевіча наконт таго, што БНФ пакінуў «парослую цінай гавань апазіцыйнага міжсабойчыка» сарвала апладысменты залі.

Youtube-канал, айці-кампанія і Маргарэт Тэтчэр

Галоўнай інтрыгай з’езду, безумоўна, было старшынства ў партыі: пасля двух тэрмінаў, прабыўшы на гэтай пасадзе 8 год Аляксей Янукевіч непазбежна мусіў сыйсці. Хто ж замест яго? Сярод найбольш верагодных “гульцоў” называліся Рыгор Кастусёў, Вольга Дамаскіна, Ігар Лялькоў, Васіль Астроўскі, таксама фігуравалі прозвішчы Таўстыкі, Дабратвора і Страха.

Выступы кожнага з кандыдатаў у нечым былі да болю падобныя: казалася пра незалежнасць, нацыянальныя каштоўнасці, расійскую пагрозу, мову ды культуру. Былі, праўда, і адступленні.

Напрыклад, Рыгор Кастусёў нечакана паабяцаў ажывіць Youtube-канал БНФ, Дабратвор прапанаваў перабудаваць партыю на манер айці-кампаніі, Дамаскіна цытавала Маргарэт Тэтчэр: «Калі хочаце, каб нешта сказалі, клічце мужчыну, калі хочаце, каб зрабілі — жанчыну».

Былі і зусім экстравагантныя выступы: былы вайсковец-марак з прозвішчам Страх распавядаў дэтэктыўныя гісторыі са свайго жыцця з пагонямі, нямецкай турмой, перасячэннем межаў і г.д. Таўстыка вынес на трыбуну сцяжкі Еўрасаюзу і ЗША ды прапанаваў “Фронтаўскі мемарандум” у абарону незалежнасці, напісаны па аналогіі з Будапешцкім мемарандумам, які гарантуе цэласнасць межаў краінаў Еўропы, паўстаўшых пасля падзення СССР.

Папярэдні слайдНаступны слайд

«Абяцаю працаваць закатаўшы рукавы»

Кола на старшынства звузілася пасля таго, як Лялькоў зняў сваю кандыдатуру на карысць Дамаскінай, а Астроўскі празрыста намякнуў, што таксама аддасць ёй свой голас і сур’ёзна не прэтэндуе на крэсла старшыні партыі.
Пасля падліку галасоў пераможцам, які набраў больш за 100 галасоў, апынуўся Рыгор Кастусёў. «Абяцаю працаваць закатаўшы рукавы і ад вас буду патрабаваць таго ж самага», — заявіў сп. Рыгор пасля абрання. Сама цытата адразу ж нагадала некаторым гасцям аналагічную рыторыку іншага ўраджэнца Шклоўшчыны — сучаснага кіраўніка Беларусі.
Намеснікамі Рыгора Кастусёва сталі Аляксей Янукевіч, Зміцер Салошкін, Вадзім Саранчукоў, Юрась Лукашэвіч і іншыя. Канкурэнты Кастусёва ў спіс намеснікаў не трапілі.

Ракіроўка Кастусёва і Янукевіча

Ужо пад занавес з’езду прайшло яшчэ адно, не менш важнае, галасаванне: партыя вырашала, хто ж пойдзе ад яе на наступныя прэзідэнцкія выбары. Справа ў тым, што на выбарах 2010 году БНФ прадстаўляў Рыгор Кастусёў, але ўжо ў 2015-м кіраўніцтва партыі падтрымала Таццяну Караткевіч, што было ўспрынята самімі фронтаўцамі досыць неадназначна: новую “Караткевіч” у 2020-м, відаць, ніхто падтрымліваць не хацеў, кандыдат меўся быць свой, партыйны.
Пасля працяглых спрэчак і дыскусіяў пра саму працэдуру падобнага галасавання і наогул пра яго патрэбу, быў вылучаны шот-ліст фронтаўцаў, якія маглі б балатавацца на найвышэйшую ў краіне пасаду. У выніку, нечакана перамог Аляксей Янукевіч і… Юрась Зянковіч, амерыканскі адвакат і дзеяч беларускай дыяспары ў Штатах.

Партыя мае да вясны вызначыцца, хто ж менавіта пойдзе ад БНФ у прэзідэнты, хоць канчатковы выбар, імаверна, ужо і так не для каго не з’яўляецца таямніцай – гэта будзе Аляксей Янукевіч. Атрымліваецца, што Янукевіч з Костусевым фактычна зрабілі ракіроўку: колішні лідэр партыі ідзе ў прэзідэнты, а колішні кандыдат стае лідэрам партыі.

“Прывід” Зянона і пах вайны

На з’ездзе было яшчэ багата чаго цікавага. Напрыклад, Вячаслаў Сіўчык пужаў прысутных Трэцяй Сусветнай, якая мае пачацца нібыта ў 2020-м годзе, а таксама выступіў з радыкальнай крытыкай “ліцвінства”. У адказ святар Беларускай аўтакефальнай царквы Леанід Акаловіч выступіў у якасці адваката “Вялікалітвы”: «Мы, ліцвіны, на Масковію не працуем. Жыве Літва-Беларусь і хай трапешчуць нашы ворагі!»
Прывід вайны нейкім неверагодным чынам вітаў у залі, пра яго казаў таксама фронтавец Юшчук: «Краіна стаіць на парозе вайны. Большасць з вас — вайсковаабавязаныя. Магчыма, неўзабаве прыйдзецца выбіраць, на чыім баку вы будзеце!»
Яшчэ адным, але ўжо больш традыцыйным, “прывідам”, які трапіў у залю апынуўся Зянон Пазьняк. Ягоную старую цытату згадаў Станіслаў Суднік, агітуючы фронтаўцаў далучацца да ТБМ: «Кожны сябар БНФ мае быць і сябрам ТБМ!».
Большасць прысутных апынуліся людзьмі старэйшага за сярэдні ўзросту, пры гэтым на апошніх шэрагах тулілася і моладзь: дзяўчаты часам сядзелі ў хлопцаў на каленях, калі не хапала месцаў, узіраліся ў экраны смартфонаў, пры гэтым, спраўна галасавалі ды пляскалі ў далоні пасля ўдалых выступаў.

На з’ездзе таксама быў прыняты галасаваннем новы склад Сойму партыі ды некалькі рэзалюцыяў, у тым ліку за святкаванне ў наступным годзе 100-годдзя Беларускай Народнай Рэспублікі.
Фота Паўла Аксіновіча