«Рэпрэсіі могуць скончыцца толькі ў двух выпадках»

Улады працягваюць дзейнічаць па формуле: чым больш хлусні, тэрору і бязмежжа — тым лепш. Чаму Лукашэнка не спяшаецца апраўдвацца за канцлагеры і калі пачнуць «адкручваць гайкі»?

Здавалася б, сітуацыя пастаяннага тэрору не можа доўжыцца бясконца. Але кожны новы дзень прыносіць новыя сюрпрызы. Змены ў заканадаўства, калі за чырвоную палоску на снезе давядзецца адказваць ледзь не як тэрарысту ІДІЛ, затрыманні і ператрусы, якія не спыняюцца, абсурдныя суды... І, мяркуючы па адчуваннях, гэта толькі размінка, піша Анастасія Зелянкова ў «Салідарнасці».

Палітолагі настойваюць на тым, што рэжым не можа вечна закручваць гайкі, але там, падобна, свае планы.

Звярніце ўвагу: улада больш не клапоціцца аб захаванні твару. Калі раней Лукашэнка яшчэ неяк рэагаваў на злівы і рэзанансныя гісторыі, абяцаючы вось-вось усіх выкрыць, падаўшы бясспрэчныя доказы зваротнага (дагэтуль чакаем пра Наташу-Масандру), то цяпер — поўны ігнор.

З нядаўніх часоў беларускі кіраўнік у прынцыпе перастаў апраўдвацца. Наадварот, чым больш агіднае і жудаснае абвінавачванне (як тыя ж лагеры), тым пранізлівей цішыня ў адказ. І гэта цалкам вытлумачальна.

Па-першае, прама скажам, няма для каго старацца. Большасць выдатна ўсё пра гэтую ўладу разумее, а ядзерны электарат і так праглыне любую брыдоту і сам знойдзе апраўданне. Нават сілавікам, якія ў Лукашэнку кроўна зацікаўленыя (дакладней сказаць — павязаныя крывёю), у прынцыпе ўсё роўна, што ён там кажа.

Але галоўнае, што рэжыму сёння вельмі важна, каб грамадства знаходзілася ў стане татальнага страху. Менавіта таму формула «чым горш — тым лепш» абраная, як адзіна магчымая.

Канцлагеры, кулі… Апраўдвацца за іх ніхто не будзе па адной простай прычыне. Бо гэта значыць паказаць, што дадзеная мера некалькі «за мяжой». А яны ж так не лічаць. Яны не тое што не адчуваюць сарамлівасці, наадварот, моцна зацікаўленыя, каб людзі выразна разумелі ўсю рашучасць рэжыму і бязмежнасць метадаў, якія тут гатовыя выкарыстоўваць.

А цяпер пытанне, якое задаюць ўсе: калі гэта ўсё скончыцца?

На самай справе, у таго, што ўлада працягвае рэпрэсіі, ёсць дзве прычыны. Прычым з першага погляду ўзаемавыключальныя. Першая: рэпрэсіі працуюць. У адваротным выпадку ўлады даўно б адмовіліся ад падобных метадаў барацьбы з іншадумствам.

Памятаецца, калі яшчэ ў жніўні кіпелі паслявыбарчыя страсці, адзін рабочы, заклікаючы сваіх калегаў падтрымаць страйк, сказаў: «Калі мы цяпер не выступім усе разам, нас пераб’юць паасобку». Менавіта гэта цяпер і адбываецца. Рэжым вынішчае па адным. Паказальна і цынічна. Каб іншым непанадна.

Другая ж прычына таго, што рэпрэсіі працягваюцца, у тым, што яны працуюць недастаткова. Інакш не спатрэбілася б увесь час падкручваць гайкі і прыдумляць чарговыя ініцыятывы «па просьбах працоўных».

Вось і атрымліваецца, што скончыцца гэта можа толькі ў двух выпадках. Альбо калі беларусы змірацца, прызнаўшы за рэжымам права вызначаць іх месца. Альбо прымусяць сябе чуць. Ісці на саступкі і што-небудзь абмяркоўваць будуць толькі з тымі, чый голас чуваць. І тут немагчыма зрабіць нешта напалову. Інакш жорны будуць перамолваць ўсё новыя ахвяры.

Чакаць, чым там скончацца пратэсты ў Расіі, ці пра што пагавораць Ціханоўская і Байдэн, таксама бессэнсоўна, як спадзявацца на прыход вясны «калі мы ўсім пакажам». Да таго часу можа апынуцца, што і паказваць будзе няма чаго з таго месца, якое вызначаць нам і нашай краіне без нас.