Мінчукі аб прадуктах: «Колькі-колькі каштуе печань траскі? 12 рублёў?! Ды гары яно гарам»

Як цэны адмовіліся стаяць на месцы, распавяла «Салідарнасць».

З канца лютага беларускія ўлады забаранілі даражэць сацыяльна значным прадуктам і лекам. «Салідарнасць» прайшлася па ажыўленых гандлёвых кропках у адным са спальных раёнаў сталіцы і паглядзела, як ідуць справы з «таварамі штодзённага попыту» і дэлікатэсамі, і што кажуць пра абмежаванні пакупнікі і прадаўцы.

Пра тое, што набліжаецца 8 сакавіка, забыцца цяжка — шматлікія гандляры кветкамі групуюцца практычна ля кожнага выхаду з метро, ля рынкаў, крам, транспартных прыпынкаў. Асноўны тавар — цюльпаны ў асартыменце, ад 2-2,5 рублёў штучка, ад трох штук у букеце. Але пакупнікі памятаюць — у мінулым годзе было 1,5 рубля, і налятаць на кветачкі не спяшаюцца.

— Можна было б маму павіншаваць, але 8 рублёў, — сумняваецца ўслых хлапчук-студэнт. Яго сябар прадказвае: «Гэта цяпер 8, а ў «дзень кветкавага спекулянта» менш 10 не знойдзеш».

Адна з гандлярак прыдумала крэатыўны ход — напісаны ад рукі плакат «Чым большы букет, тым ніжэй пацалункі». Мяркуючы па тым, што ў яе адзінай у доўгім шэрагу засталіся на прылаўку лічаныя букецікі, немудрагелістая рэклама працуе.

— А мімоза дзе? — цікавіцца пажылы мужчына. Гандляры разводзяць рукамі: «Ды хто да нас цяпер мімозу павязе, вось бярыце цюльпаны, паглядзіце, які выбар. А не падабаюцца зрэзаныя — бярыце кветкі ў збанках, шмат гадоў будуць радаваць». Мімоза выяўляецца толькі ў адной прадаўшчыцы каля метро, якая запэўнівае: кветкі найсвежыя, «толькі прыляцелі з Грузіі». Праўда, цана — ад 1 рубля за мізэрную галінку да 10 за пышнае жоўтае воблака — большасць пакупнікоў адпуджвае; то і справа цікавяцца, пачым мімоза, але ніхто не бярэ.

У крамах буйных рытэйлераў на цюльпаны зніжкі — 3,8 рубля за букецік з трох штук, 6,5 — за пяць, амаль 10 — за сем. Але выглядаюць кветкі не занадта бадзёра, таму мінчукі шукаюць, «што падарыць не сорамна», і куды ахвотней бяруць фаленопсісы (яны ж архідэі) — гаршчок з высакароднай галінкай каштуе 26-28 рублёў.

У спіс Саўміна з 62 сацыяльна значных тавараў першай неабходнасці патрапілі, напрыклад, крупы, хлеб і макароны, ялавічына, свініна, курыца, рыба — жывая І марожаная, «малочка», раслінны алей, гародніна, чай і кава, дзіцячае харчаванне, мыла, падгузнікі і нават... соль і запалкі!

Усё гэта ў крамах ёсць, але разнастайнасці на паліцах, па меншай меры, глядзельна, стала менш. У бакалейным аддзеле маці і дачка засяроджана вывучаюць крупы. Старэйшая кладзе ў каляску чатыры ўпакоўкі грэчкі, і на заўвагу дачкі, навошта так шмат, нагадвае:

— Летась таксама казалі, нікуды не знікне, ага, а потым пустыя паліцы былі. І цяпер, паглядзі — самая танная грэчка 2,5 рубля, і гэта ўсяго 700 грамаў і на зніжцы! Хай будзе, запас кішэню не цягне.

— А вы не куплялі рапсавы алей? — цікавіцца ў нас пажылая жанчына. — Можна на ім смажыць?

Глядзім на паліцу з маслам — нічога сабе! Раней кошт у 3 рублі за бутэльку сланечнікавага здаваўся высакаватым, а цяпер і 5 рублёў — не мяжа. Цікава, як хутка вытворцы, каб абыйсці абмежаванні, пачнуць далей памяншаць аб'ём і выкарыстоўваць любімыя маркетынгавыя хітрасці, накшталт надпісаў «100% без халестэрыну»?

Не надта весела і ў агароднінным аддзеле. Агуркоў «па 5 долараў» тут няма — ёсць за 6 і 8 рублёў, памідоры — ад 4 рублёў за кілаграм да 6 рублёў за мікра-упаковочку чэры ў 250 грамаў, але выгляд у таннай гародніны зусім не бадзёры, а такі, нібы вялікую частку трэба было «выкінуць» учора.

Зрэшты, малалюдна і на раённым рынку, хоць тут выбар багацей. Так, грушы, нібы ракі Жванецкага, не па 3 рублі, а па 5-6, але вялікія і духмяныя, памідоры — ад 4,5 рублёў за нягеглыя чырванаватыя да 10 за прыгожы гатунак «Чорны прынц», агуркі — тыя ж 5-8 рублёў, але сапраўды бадзёра-агурочныя на выгляд. Тая ж карціна з садавінай: ёсць і айва па 6 рублёў, і вінаград па 12-14, прычым кожная вінаградзіна памерам з памідор, і нават клубніцы — 15 рублёў латок або 30 рублёў кілаграм.

— Клубніцы грэцкія, — папярэджвае роспыты дзяўчына-прадавец, — буйныя. Але, вядома, стромная, я б такую яшчэ не брала, хіба што ледзь-ледзь на святочны стол.

Расчараванне чакае і на латках з гарбатай, кава і прысмакамі — упакоўкі кавы, якія яшчэ ў студзені можна было знайсці па 9-10 рублёў, цяпер каштуюць 12.

— На Камароўцы танней, — незадаволена заўважае адна з пакупніц.

— Было танней, ды сплыло, — не губляецца прадавец. — Я сам пазаўчора там быў, як у лютым усё падаражэла, так і трымаецца.

— Ды калі ў нас што таннела! — уступае ў палеміку яго калега з суседняга павільёна. — Вунь, паглядзіце на мясных шэрагах — добрая разделка курыцы ўжо па цане, амаль як свініна! І яйкі, калі танней 3 рублёў, дык зусім дробныя, глядзець няма на што. А кандытарка? Нават тыя прысмакі, дзе пальмавы алей і іншая гадасць, падаражэлі. Добры торцік цяпер менш 15 рублёў не каштуе.

Але мацней за ўсё шакуе пакупнікоў рыба — велізарная, падобная на экспанат з кабінета прыродазнаўства, тушка стронгі па 36 (!) рублёў за кілаграм. Непрыемна падаражэлі многія віды рыбы — танных, як мойва, проста няма ў продажы, да дарагіх людзі прымяраюцца з асцярогай.

— Колькі-колькі каштуе печань трэскі? 12 рублёў?! Ды гары яно гарам, іншае нешта на стол пастаўлю! — у сэрцах выказваецца пажылая жанчына, разглядаючы цэны ў невялікай краме ў рынку. Касір флегматычна ўдакладняе, што ў суседняй краме, у канкурэнтаў, такі ж слоічак каштуе 16 рублёў. Пакупніца сыходзіць ні з чым, здаецца, ледзь стрымліваючы моцнае слоўца.

Адзін з маркераў дабрабыту беларусаў — сэканд-хэнды, з якімі вось ужо не першы год вядзе непрымірымую барацьбу «Беллегпрам». Сёння ў адной з крам як раз новы завоз, але наведвальнікаў няшмат.

— У нас проста невялікае абнаўленне, — тлумачаць прадаўцы. — А вось калі поўная змена тавару, вельмі шмат людзей прыходзіць. Чарга ў прымеркавую стаіць праз увесь зала.

— Так-так, — энергічна ківае дама сярэдніх гадоў, — у дзень новага завозу я як ні зайду, заўсёды сабе нешта знаходжу цікавае. Таму што простая матэматыка: вось у * * * (называе адну з беларускіх марак) джынсы каштуюць не менш за 60 рублёў, і тое яшчэ пашукаць трэба, каб селі як след на мой рост і памер. А тут я магу за тыя ж грошы купіць джынсы сабе, мужу і сыну, прычым мужчынам нават без прымеркі — памеры заўсёды супадаюць, і носяцца выдатна. Дык што я буду, «купляць беларускае» проста каб падтрымаць сумнеўную якасць? Хай спачатку навучацца шыць так, каб насіць не сорамна было. Дайце мне, дзяўчына, ваш графік на сакавік.

Дзе не бяднее ручаёк пакупнікоў, дык гэта ў аптэках. За тыя некалькі хвілін, што мы вывучаем асартымент вітамінаў, сюды заходзяць не менш 10 чалавек — хтосьці літаральна за ледзянцамі ад кашлю, а хтосьці з вялікім спісам патрэбных лекаў.

— Ох, як добра, што ў вас гэтыя мае таблеткі ёсць! — радуецца адна наведвальніца. — А то дачка ўжо і па інтэрнэце прабіла — дзе наогул няма, а дзе напісана, засталіся некалькі упаковак, прыязджаеш, кажуць, ужо прадалі.

— Дык і ў нас апошняя ўпакоўка засталася, — адказвае правізар. — Новую партыю павінны на днях закупіць, але ўжо, вядома, па новых коштах. А яшчэ паглядзіце вось, у нас да 10 сакавіка зніжкі 15% на ўсю касметычную прадукцыю.

— Дачушка, куды мне тую касметыку закупляць, мне б на самае патрэбнае пенсію размеркаваць так, каб да наступнага месяца дажыць, — адмахваецца жанчына.

Выйшаўшы з аптэкі, пытаецца гандляроў пра кошт кветак і, адмоўна паківаўшы галавой, брыдзе да прыпынку.