"Гомсельмаш" зноў адправіў у вымушаны адпачынак тысячы сваіх рабочых
5 чэрвеня найбуйнейшы ў Беларусі вытворца сельскагаспадарчай тэхнікі — дзяржаўнае акцыянернае таварыства "Гомсельмаш" — зноў выправіў у вымушаны адпачынак тысячы сваіх рабочых. Паводле загада генеральнага дырэктара Аляксандра Камко, сельмашаўцы будуць "на канікулах" усе працоўныя пятніцы — 5, 12, 19, 26, а таксама 27 чэрвеня.
Кіраўніцтва "Гомсельмаша" тлумачыць вымушаныя адпачынкі "зніжэннем аб`ёмаў вытворчасці, паступлення грашовых сродкаў, адсутнасцю поўнага матэрыяльнага забеспячэння". Прынамсі, гэтак гаворыцца ў загадзе № 487, падпісаным генеральным дырэктарам кіроўнай холдынгавай кампаніі.
Мінулай зімою, калі сельмашаўскія прадпрыемствы таксама прастойвалі і ў пятніцы, і ў панядзелкі, кіраўнікі тлумачылі тое імкненнем "эканоміць энергарэсурсы". Цяпер і асвятлення асаблівага не трэба, і ацяплення, аднак сітуацыя не мяняецца.
Рабочы галаўнога прадпрыемства "Гомсельмаша" так адгукаецца пра канікулы, якія зноў спасціглі 10-тысячнае прадпрыемства: "На ўвесь месяц чатырохдзёнка — працы як такой няма. Камплектуючых бракуе — то таго, то іншага няма. Шмат страчваем у заробку. Абяцаюць, што выйсце знойдуць".
На прахадной завода самаходных камбайнаў нават у абед пануе зацішша. Зрэдку выходзяць супрацоўнікі бухгалтэрыі, службаў забеспячэння. Рабочы ЗСК, які назваўся Алегам, кажа, што з-за вымушаных "летніх канікулаў" у многіх сельмашаўцаў заробак скурчыўся да памераў мінімальнага спажывецкага кошыка, бо людзей з участкаў адпраўляюць у вымушаныя адпачынкі і без агульнага загаду. Складзеныя спісы тых рабочых, без каго заводы могуць пакуль абыходзіцца, каго можна адправіць у адпачынак на дзве траціны тарыфнай стаўкі.
Алег: "Дзве траціны — гэта 1 мільён 400 тысяч. А людзі крэдыты плацяць, камунальныя. Дый паесці трэба штосьці купіць. Людзі выжываюць".
Галоўную прычыну цяперашняй цяжкой сітуацыі суразмоўца бачыць у адсутнасці збыту вырабленай сельгастэхнікі. Няма збыту — няма грошай. За так цяпер ніхто нічога не дае — ні метал купіць, ні якія вузлы ці сістэмы. Прэм`ер-міністры, колішні і цяперашні, нібыта толькі і робяць, што наведваюць прадпрыемства, а прыкметных зрухаў не назіраецца.
"Усё кепска. Чатырохдзёнка, працы бракуе. Прэм`ер-міністры ездзяць, а толку нямашака. Камбайны стаяць — і ніхто іх не купляе.Трэба шукаць якога інвестара, каб сюды прыйшоў. Тут наагул можна ўвесь завод прыбраць, абсталяванне на ЗЛіН перавезці, а на гэтым месцы горад будаваць", — кажа Алег.
Былы рабочы "Гомсельмаша", які летась пакінуў прадпрыемства з прычыны цяжкой на ім сітуацыі, лічыць, што прычыны крызіснага стану маюць зусім не лакальны характар: "Яны не могуць кіраваць дзяржавай — даўно кіраўніцтва трэба мяняць. Усе прадпрыемствы прастойваюць. У Гомелі "Сельмаш" стаіць, ЗЛіН стаіць, завод імя Кірава стаіць. Яны не могуць кіраваць дзяржавай. Трэба гандляваць з Еўропай, а не лезці ў Паўднёвую Амерыку".
Незалежны аналітык, кандыдат эканамічных навук Леанід Заіка лічыць, што ў беларускай прамысловасці, на "Гомсельмашы" ў прыватнасці, назіраецца класічны крызіс перавытворчасці, спароджаны дзейнай эканамічнай палітыкай: "Гэты крызіс — вынік эканамічнай палітыкі беларускіх уладаў і прэзідэнта. Яна, палітыка, была сацыялістычная: пачакаем, калі скончацца ўсе цяжкасці на постсавецкай прасторы, захаваем нашы заводы — трактарны, аўтамабільны, "Гомсельмаш" — і выйдзем пасля ў беленькіх гарнітурыках: у нас усё ёсць, мы ўсё захавалі. Гэта была памылка, сур`ёзная памылка. Трэба было рабіць рэструктурызацыю, мяняць эканамічную сістэму — акуратна, пісьменна. Цяпер маем крызіс класічны, які яшчэ Маркс апісваў — крызіс адноснай перавытворчасці. Беларусь вырабляе больш тавараў, чым можа спажыць рынак".
Як мяркуе незалежны эканаміст, цяпер Беларусь са сваімі "сацыялістычнымі прадпрыемствамі" пажынае плады дваццацігадовай бяздзейнасці: "На знешніх рынках кошты ўпалі на 28 %. Калі б мы маглі кошты знізіць на гэтыя 28 %, наша прадукцыя туды пайшла б. Мы не можам, не атрымліваецца, бо ў нас высокія і працоўныя, і капітальныя выдаткі. Таму цяпер мы ў цалкам лагічнай сітуацыі, калі і Лукашэнка, і ўрад пажынаюць плады таго, чаго яны не рабілі. Крызіс ад бяздзейнасці — 20 гадоў проста страцілі".