«Я нёс падвойнае пакаранне — палітычнае і чалавечае». Папулярны блогер Vadimati распавёў пра нізкі статус і прэсінг у калоніі

Папулярны блогер Vadimati (Вадзім Ермашук) правёў тры гады ў калоніі за абразу Лукашэнкі і здзек над дзяржаўнымі сімваламі. Тэрмін ён адбываў у так званым нізкім статусе — для гэтага сілавікі спецыяльна распаўсюджвалі інфармацыю аб яго сэксуальным кантакце з мужчынам. Вызваліўшыся, Вадзім перанёс аперацыю па выдаленні злаякаснай пухліны і здолеў пераехаць у Польшчу. Пра нізкі статус і пра тое, чаму не пайшоў на ўгоду са следствам, блогер распавёў MOST.

Хто такі Vadimati

Да жніўня 2021 года ў Vadimati было больш за 50 тыс. падпісчыкаў у Instagram. Ён працаваў прадаўцом адзення на адным з гарадзенскіх рынкаў і вёў блог пра жыццё, гумар і сацыяльныя праблемы. А пасля жніўня 2020 дадаў яшчэ і палітычны кантэнт. Выказваўся супраць улады, з гумарам ставіўся да працы мясцовых дэпутатаў, наведваў суды над палітвязнямі. Жартам ён называў сябе народным дэпутатам і перыядычна выпускаў ролікі на гэтую тэму.

У жніўні 2021 года блогера затрымалі ў Шчучыне, дзе ён планаваў правесці сустрэчу з падпісантамі.

Ермашука пяць разоў судзілі паводле адміністрацыйных артыкулаў — за масавыя мерапрыемствы, дробнае хуліганства і распаўсюд экстрэмісцкіх матэрыялаў. А затым прад'явілі ўжо крымінальнае абвінавачванне – у здзеку з дзяржаўных сімвалаў і абразе Лукашэнкі. У снежні 2021 года суд прысудзіў яго да трох гадоў пазбаўлення волі.

— Мяне абвінавачвалі ў тым, што я ў Instagram напісаў «АГЛ — апошні дыктатар Еўропы і Пацучыны кароль», — успамінае Вадзім. — А вы ведаеце, хто такі АГЛ? І я не ведаю. Не было там ні імя, ні прозвішча так званага прэзідэнта. Да таго ж яны [чыноўнікі] сёння самі кажуць, што дыктатура — гэта іх брэнд. А мяне за гэта судзілі. І над сімволікай я не здзекаваўся — проста сказаў, што сцяжок, які прадаецца на запраўках, дорага каштуе. «5 рублёў за анучку — гэта занадта», — прыкладна так я сказаў у сваіх сторыс.

Блогер Vadimati, якога судзяць за абразу дзяржаўнага сцяга і прэзідэнта, адмовіўся даваць паказанні

«Будзеш гарадзенскім Пратасевічам»

Адбываў пакаранне блогер у Бабруйскай калоніі ў так званым нізкім статусе.

Яшчэ калі Вадзім адбываў адміністрацыйны арышт, сілавікі распаўсюдзілі відэа, знятае схаванай камерай у яго ўласнай кватэры. Там быў захаваны палавы акт з мужчынам. Перад тым, як распаўсюдзіць порнаролік, начальнік Шчучынскай міліцыі паказаў Вадзіму скрыншот, прапанаваўшы блогеру «пакаяцца ў зробленым» і пайсці на супрацоўніцтва — тады, маўляў, пра «хоум-відэа» ніхто не даведаецца.

— Мне так і сказалі: «Давай, пакайся, будзеш гарадзенскім Пратасевічам». Вядома, гэта відэа стала для мяне поўным шокам... І я разумеў, што, калі яно патрапіць у сеціва, у калоніі мне будзе, мякка кажучы, не салодка. Але ісці на супрацоўніцтва з імі — значыць, пайсці на здзелку з уласным сумленнем.

Пасля таго, як Вадзім адмовіўся ад прапановы сілавікоў, яны сталі распаўсюджваць порнаролік — выкладвалі яго ў чатах і рассылалі ў асабістыя паведамленні блізкім і сябрам.

— А адзін амапавец падышоў да людзей каля будынка РАУС, калі мяне судзілі, і са свайго тэлефона пачаў паказваць гэтае відэа. Гродзенцы яму сказалі, што ён здзяйсняе злачынства — захоўвае ў сваім тэлефоне і распаўсюджвае порнапрадукцыю, а вось з кім спіць блогер, ім усё роўна. Так і сышоў амапавец, не дабіўшыся сваёй мэты.

«Прасіўся ў ШІЗА, каб пазбегнуць гэтага грамадства»

Адбываць пакаранне ў Бабруйскую папраўчую калонію Вадзім з'ехаў у сакавіку 2022 года. Перад тым, як вызначыць яго ў атрад, мужчыну доўга трымалі ў каранціне.

— Мяне пасялілі ў адзін атрад з маньякамі і гвалтаўнікамі. Я жыў з людзьмі, якія гвалтавалі маленькіх дзяцей, забівалі сваіх жонак. Быў адзін мужчына, які трымаў у закладніках дзяўчынку, гвалтаваў яе, а потым у парыве запалу адрэзаў ёй сасок. І да гэтага мужыка было нашмат больш павагі, чым да мяне.

— У чым выяўлялася гэта непавага?

— Я заўсёды мыў сарціры. У атрадзе гэта быў выключна мой абавязак. Уяўляеце, адмываць г * *  пасля ўсіх з унітаза. Нерукапажатнасць — гэта калі са мной нельга вітацца, мець зносіны, варыць са мной каву, напрыклад. Браць ад мяне цыгарэты ці нешта іншае. Лічылася, калі хтосьці гэта зробіць, ён аўтаматычна апускаецца да майго статусу. Былі толькі некаторыя палітзэкі, якія не баяліся зносін. Астатнія або апускалі вочы, або пастаянна здзекаваліся і кпілі. Мяне мог абразіць любы, нават самы страшны маньяк або гвалтаўнік.

— Ты не звяртаўся да адміністрацыі калоніі, каб спыніць гэты маральны гвалт?

— Гэта ж усё было зроблена іх жа рукамі! Яны, наадварот, усё гэта заахвочвалі. А калі я пачынаў змагацца за сябе, атрымліваў ад мянтоў яшчэ больш пакаранняў. Я нёс падвойнае пакаранне — палітычнае і чалавечае. Іх мэта была мяне зняважыць і знішчыць.

— Бывалі моманты, калі табе здавалася, што ты не вытрымаеш гэтага ціску?

— Я прасіўся ў ШІЗА, каб пазбегнуць гэтага грамадства зонаўскіх паняццяў. Хай [лепш] я буду замярзаць ў холадзе і спаць на дошках, чым трываць гэтыя здзекі. Я хацеў, каб мяне перавялі ў памяшканне камернага тыпу, куды звычайна садзяць палітычных. Але мне адказвалі: «Не паложана». Быў момант, калі я хацеў саскочыць з трэцяга паверха. Я два тыдні выношваў гэтую думку. У нас у прыбіральні было акно, з якога можна было саскочыць прама на пліты. Я глядзеў уніз і думаў: калі падаць уніз галавой, то разаб'юся дакладна. Тады мяне перавялі ў ШІЗА, і праз некаторы час да мяне рэзка пачалі прыходзіць то з адміністрацыі, то псіхатэрапеўт. Аказалася, што нейкі наркаман здзейсніў суіцыд у калоніі і яны баяліся, каб я гэтага не зрабіў.

— Як гэта ўсё адбілася на тваім фізічным здароўі?

— У мяне абвастрыліся хранічныя захворванні: псарыяз, гастрыт. Вылезлі дзве кілы. Але самае страшнае — у мяне развілося анкалагічнае захворванне. У мяне былі радзімкі з так званай зоны рызыкі. Калі я быў на волі, пастаянна назіраўся ў анкахірурга. На зоне з-за стрэсу яны вельмі хутка пачалі чарнець і павялічвацца ў памеры. Я звяртаў увагу медыкаў на гэта і прасіў медыцынскай дапамогі. На што мне начальнік медыцынскай часткі Ласкаўнева Дар'я Пятроўна сказала: «Ты не ў піянерскім лагеры і не шукай праблем там, дзе іх няма». Яна ў інтэрв'ю калісьці казала, што ў першую чаргу яна афіцэр, а потым ужо медык. А як жа клятва Гіпакрата? Увогуле, мне ўсюды адмаўлялі ў медыцынскай дапамозе і прымушалі да цяжкай фізічнай працы. Я не кажу ўжо пра гвалт і прыніжэнне пастаяннае.

Пасля вызвалення ў чэрвені 2024 года Вадзім прайшоў абследаванне. Яму дыягнаставалі меланому — злаякасную пухліну скуры. Радзімкі выдалілі. Выехаўшы ў Польшчу, Вадзім адкрыў збор сродкаў на аднаўленне і лячэнне.

«Казалі, што падтрымліваюць мяне і ім усё роўна, з кім я сплю»

— Складана табе было прыстасоўвацца да нармальнага жыцця пасля вызвалення?

— У першую чаргу я пачаў займацца сваім здароўем. Акрамя выдалення радзімкі, я перанёс яшчэ аперацыю на кілу. Паводле беларускага заканадаўства я павінен быў працаўладкавацца, каб не быць дармаедам. Для гэтага я звярнуўся ў Цэнтр занятасці, мяне паставілі на ўлік па беспрацоўі. Прапаноўвалі вакансію дворніка на дзяржаўным прадпрыемстве. Але там мне адмаўлялі праз палітычныя артыкулы. Потым сказалі, што ёсць вакансія ў Гродзенскі заапарк. Я пайшоў туды. Думаў, што жывёлак буду гладзіць, а мне прапанавалі тачкі з г**ом вазіць! Але мне цяжкая фізічная праца супрацьпаказана. Падпрацоўваў потым памочнікам прадаўца жаночага адзення на рынку. Неяк перабіваўся.

— А што стала з тваім блогам? Як аўдыторыя паставілася да той самай навіны пра тваю арыентацыю?

— Ад мяне адпісалася амаль палова маёй аўдыторыі. Але гэта, напэўна, больш праз страх, бо падтрымка людзей засталася ранейшай. Мне многія пісалі, тэлефанавалі, казалі, што падтрымліваюць мяне і ім усё роўна, з кім я сплю. Гэта значыць намеры сілавікоў былі марнымі — мае людзі засталіся са мной. Гродзенскія блогеры перасталі мець зносіны, хоць многім я дапамагаў раней раскручвацца. Але яны баяцца за свае ж...пы, і ім усё роўна, што адбываецца ў іх краіне з народам. Прадажныя!

— Што стала апошнім трыгерам, каб ты пакінуў Беларусь?

— Рэпрэсіі раслі. Сілавікі актывізаваліся перад выбарамі. Яны затрымалі майго блізкага чалавека. Збівалі яго так, што нават шлем свой паламалі пра яго. Ён быў увесь сіні. Адпусцілі яго толькі тады, калі гематомы пачалі схадзіць. І далі час на роздум — маўляў, сачы за Вадзімаці і яшчэ адной яго сяброўкай. Сачы і злівай! Інакш — сядзеш. Дзянісу ўдалося ўцячы з краіны.

Акрамя таго, маральна было цяжка заставацца ў краіне, дзе народ працягвае хадзіць на канцэрты, арганізаваныя ўладамі: Стаса Міхайлава, [групы] «Карані», Газманава і іншых. Людзі гінуць у турмах, а ім весялосць! Я, калі сядзеў у гарадзенскай турме, чуў, як грае музыка, запускаюць феерверкі. Праз адкрытае акно адчуваў пах шашлыка. Хацелася крычаць: «Людзі, вы забыліся, што з вашым народам рабіла ўлада ў жніўні 2020 года?» Усё гэта — абыякавасць народа і рэпрэсіі рэжыму — проста выцяснялі мяне з краіны. Акрамя таго, у канцы лістапада мой блог прызналі «экстрэмісцкім». І я разумеў, што нада мной навісла чарговая пагроза.

Пра свае планы Вадзім кажа неахвотна. У першую чаргу яму неабходна аднавіць здароўе, якое падарвала яму Бабруйская калонія. Вяртацца ў Беларусь пры цяперашнім рэжыме былы палітвязень не збіраецца.

Дапамагчы Вадзіму можна тут.