«Такіх мам сотні» — маці дзяўчыны, забойцу якой пасля ўдзелу ў вайне ва Украіне памілаваў Пуцін

У ноч на 14 студзеня 2020 года жыхар расійскага Кемерава Уладзіслаў Канюс жорстка забіў сваю былую дзяўчыну, 23-гадовую Веру Пехцелеву. Канюс некалькі гадзін гвалтаваў і збіваў яе, суседзі чулі крыкі ахвяры і сем разоў тэлефанавалі ў паліцыю, але тая так і не прыехала.

Канюс атрымаў 17 гадоў калоніі строгага рэжыму, а пяцёра паліцэйскіх, якія знаходзіліся ў тую ноч у аддзяленні, — умоўныя тэрміны за халатнасць.

У пачатку лістапада 2023 года стала вядома, што Уладзімір Пуцін памілаваў Канюса — той адправіўся ваяваць ва Украіну. Кааператыў незалежных журналістаў «Бераг» пагаварыў з маці Веры Аксанай Пехцелевай.

— Пра тое, што Уладзіслаў Канюс мог датэрмінова вызваліцца, праваабаронцы і СМІ пачалі пісаць у чэрвені гэтага года. Як і калі вы пра гэта даведаліся?

— Даведалася праз сацыяльныя сеткі, гэта ўсё было адпраўлена [мне] сябрамі сяброў, я ў сацыяльных сетках не знаходжуся праз свае перакананні. Спачатку мы (сям'я Пехцелевых) думалі, што гэта фэйк. Ад нас хавалі [што яго вызвалілі яшчэ ў красавіку], да нас гэта не даносілі.

У адным дакуменце [які мы атрымалі ў адказ на запыт ад] Мінабароны нам кажуць, што ён [Канюс] не лічыцца ў іх шэрагах — гэта, калі я не памыляюся, 17 ліпеня гэтага года. Крыху пазней прыходзіць яшчэ адзін дакумент — пра тое, што ён даў сваю згоду на ўдзел у ваенных дзеяннях і ўступіў у шэрагі [арміі РФ]. Трэці дакумент, які мы атрымалі, — што ён вызвалены ад судзімасці. Дата памілавання — 27 красавіка, а даведаліся мы пра гэта толькі двое сутак таму.

— Як адрэагавала ваша сям'я, калі інфармацыя аб памілаванні пацвердзілася?

— Я пра гэта даведалася ад свайго былога мужа, бацькі свайго дзіцяці. [Ён атрымаў] адказ з пракуратуры на сваю скаргу і, натуральна, перакінуў яго мне. Былі ў шоку: і я, і Пехцелеў Яўген Юр'евіч. Мы дагэтуль знаходзімся ў збянтэжаным стане. Як такое можа адбыцца?

Я нервуюся, мне цяпер вельмі цяжка. Ідзе каласальная аблога журналістаў, мне гэта не вельмі падабаецца. Я б вельмі хацела, каб [прэса] максімальна распаўсюдзіла нашу бяду, але выключыла якія-небудзь выказванні і каментары ў адрас нашай дзяржавы. Я цяпер настолькі аголена, што мяне могуць не сёння заўтра папросту прыцягнуць за тое, што я негатыўна стаўлюся да сваёй радзімы. [Па гэтым пытанні] я ад каментароў устрымаюся.

— Калі ў мінулым годзе пачалі з'яўляцца паведамленні пра тое, што зняволеных вярбуюць для ўдзелу ў вайне, вы задумваліся пра тое, што Канюс можа апынуцца ў іх ліку?

— Першапачаткова такіх думак нават не ўзнікала. Я выхаваная ў Савецкім Саюзе, мой тата афіцэр, падпалкоўнік Узброеных сіл, ваенны пенсіянер. Я вырасла ў інтэлігентнай сям'і, нам заўсёды прышчаплялі паважлівае стаўленне да той краіны, у якой мы жывем. І, натуральна, была вера ў тое, што нам не могуць здрадзіць.

Была інфармацыя — можа быць, у СМІ — - што злачынцаў па асабліва цяжкіх артыкулах на вайну не бралі. Так прынамсі было сказана ўсім нам, расійскім грамадзянам. Я ў гэта верыла, пакуль не сутыкнулася... Не ведаю, як гэта назваць.

І я не адна, паверце мне, такіх мам мінімум сотні. Мы жывем у розных кутках нашай неабсяжнай радзімы. Хтосьці баіцца [даводзіць да агульнага свае гісторыі агалосцы], хтосьці не хоча, хтосьці склаў рукі, у кагосьці за тэрмінам даўнасці ўжо няма фізічных, ды і маральных сіл.

Я вельмі моцная жанчына і моцны чалавек. Я разумею, што гэта барацьба з ветракамі, што яна ні да чаго не прывядзе. Я гэта адчуваю. Ніхто нас не пачуе, ніхто нам не дапаможа. Абсалютна ўсе дзяржаўныя сродкі масавай інфармацыі маўчаць — таму што нельга [пісаць пра нас], каманду «фас» ніхто не даваў. А так званыя канапавыя каментатары зноў падзеляцца на дзве паловы. [Адны будуць пісаць] «закалябалі, колькі можна [успамінаць пра гэтае злачынства]», а другая палова будзе казаць, што трэба нешта рабіць, прадпрымаць нейкія намаганні [для таго, каб вярнуць злачынца ў турму].

Я лічу, што навіна адрэзаніруе, а воз і цяпер будзе там, бо мы ўжо прайшлі праз Вярхоўны суд. І апарат прэзідэнта нам ужо даў адказ: ён памілаваў забойцу, катавальніка і істоту.

Вось зла: Што агульнага ў пуцінскай Расіі і тэрарыстаў ХАМАС

— Праваабаронца Алена Папова са спасылкай на вас пісала, што Канюса адправілі на фронт яшчэ да таго, як прайшла касацыя. Як у выніку праходзіла пасяджэнне?

— Яно было як відэаканферэнцыя: забойца на гэтым судзе не прысутнічаў, але падпісаў дакумент, што ён не супраць, каб суд прайшоў без яго ўдзелу. Усё прайшло як па масле: нам адмовілі па ўсіх пазіцыях, ветліва паслалі — і на гэтым суд скончыўся.

Я нават не здзіўлюся, калі [Канюсу] яшчэ і ордэн дадуць. Гэта будзе самы смачны плявок і ў мой адрас, і ў адрас сотняў тысяч жанчын, сем'яў, у каго прыстойныя дзеткі, якія павінны выканаць свой абавязак, гінуць [на вайне]. А вось гэтыя ўтыркі, вурдалакі, [якія вырашылі адправіцца з калоніі на фронт] абы пазбегнуць пакарання, будуць хадзіць па нашай зямлі побач з намі і гэтак жа цішком біць, забіваць і гвалтаваць. Я ўвогуле не разумею, хто ім дазволіў зброю ў рукі даць.

— Вы размаўлялі з Канюсам падчас працэсаў? Ці спрабавалі ён ці яго сям'я звязацца з вамі, пакуль ішлі суды або пасля прысуду?

— Я нават не хачу марнаваць час, абмяркоўваючы сям'ю забойцы майго дзіцяці, — гэта раз. Па-другое, ніхто нам у прынцыпе не даваў права размаўляць з ім. Ды і як вы сабе гэта ўяўляеце: маці забітага дзіцяці будзе мець зносіны з д'яблам? Ды навошта ён мне патрэбны, я глядзець на яго не магла! Мы вялі зносіны праз нашых давераных асоб — адвакат з яго боку, адвакат з нашага боку, не больш за тое. Я не хачу размаўляць пра падонка, пра пачвару. Гэта нелюдзь. Не хачу і не буду. Скажу адно: гэтае брыда на волі, а маё дзіця тры гады знаходзіцца ў магіле.

— Што вы плануеце рабіць цяпер, ці будзеце дамагацца, каб Канюса зноў ізалявалі ад грамадства? І што кажуць юрысты, ці магчыма гэта?

— Вера ў гэта ёсць, яна, як той казаў, памірае апошняй. Але я рэаліст. Я дастаткова пісьменны чалавек і сачу за ўсім, што адбываецца ў свеце. Калі зараз аднаго маньяка і знявера паказальна вернуць назад на зону, уявіце, які будзе рэзананс. Адной рукой мы мілуем і даем усім [зняволеным] свабоду для ўдзелу ў ваенных дзеяннях, а другой запіхваем назад на зону тых, хто, паверце, дакладна туды не хоча. Я не думаю, што палітычна гэта трэба і дарэчы.

Мы проста трапілі ў гэтую сітуацыю са сваёй бядой. Калі б не вайна, нікуды б [Канюс] не дзеўся — як сядзеў, так бы і сядзеў. Але я веру. Ёсць кара Божая-адзінае, чаго я хачу, гэта каб яна яго напаткала. А якім чынам — мне зусім усё роўна.